He thu, Paula tawngkam pakhat hi a sawi tum lam kâwk miah lovin Bible tawngkam alawm tih avangin a bawblawk fê mai hian a lâk theiha, nu pakhat changkán hmel tak hian nupa intawiâwma leh inhriatthiamna lam an sawina hmunah va tel vein, "'kei chu Paula'n zalên ka ni lo vem ni?' a tih hi ka innghahna a ni," a tibur mai a.
Chumi a rawn sawi kalphung leh he tawngkam kalpui dan dik si lo; a tlukpui sawi vak ngai lo va hriat mai theih chu, mihring rilru chapo tak mai leh, zalên taka awm duhna, "Ka duh duhin ka awm ang, ka zalên alawm, i lo sawi ve tur a awm lo," it's my life an tih nen hian thuhmun reng a ni. Chu chuan rah tha a chhuah ngai em?
Han ngaihtuah vang vang teh, thalai rilru angin han sawi ta ila; nu leh pate'n min uapna leh kan thil tihsual hlau reng renga min vên rengna hnuaiah chuan kan nuam tihzawng leh duh dan angin kan awm thei lo va, kan duh dan ang ngeiin thiante nen kan lêng chhuaka tah chuan tumah min dâltu an awm tawh lo, tah chiah chuan kan zalen duh luatah thil sual kan lo tileh ta nge nge thin a ni. Chu tak chu a ni thil pawi tak kan thalaite sualna kan tih fo chu.
Nu leh pa khuahkhirhna ûp tak zalên lo erawh ka sawi tum lam a ni hran lo, kan thatna tur a nih chuan a tawp thlengin fïr rawh se. A tha zawnga khuahkhirhna khawvel dan ang taka zalen lo hnuaiah zalenna hmang thiam lo an tam ka ring lo, zalên lutuka enkawlna zawkah a ni rawn thleng zawk chu.
Zalenna han tih hian inhnialnate pawh awm ve thei tak a ni a, zirtirtu emaw nu leh pa te emawin naupang an enkawlnaah an duh ang tithei miah lo leh chep lutuka awmtir lam hi chu a tha chuang lo va, hei erawh awm tho mahse, a tlangpui thlîrna lam zawkah chuan kan zalenna hman sual hi a ni mah awm e.
A zau zawngin han sawi ta zel ila, a chunga kan sawi te nen chuan a inang lutuk thei tawh kher lo mai thei. Zalenna hi hman dik a awma chumiah chuan kohhran leh khawtlang a nuam thina, zalenna awmlohna hmunah chuan mihring nun a chep hle a ni tih chu, Mizoram buaite khan a hrilhfiah chiang hle awm e.
British sawrkar awpbehna hnuaiah chuan mipui an retheia, America ngei pawh a indan meuh chuan hmasawnna pawh a zuang âwk âwk mai a ni. Chutiangin ram dan pawhin hma an sawn hle a ni. Chu zalenna chuan inremna a duh laiin hman sual a ni foa, ram leh ram an lo inel chhoa mi hnawksak tak tak, "zalên ka ni lo vem ni?" ti niawm fahranin Israel te, Iran te, Syria etc. An rawn inla vung hlarh mai bawka, Vanglaini chanchinbu chhung lamah U.S in Gaza a vau, Syria a vau tiin a kum a kum an rawn chhuah chuai chuai mai chu a nih hi!
America ram pawh buainain a buan chhoa American civil war a rawn thlenga mihâng ho kha hrehawm tak tuarin sal anga kawl an nih kha, an khawngaihthlak takzeta Kum 1860's-ah President Abraham Lincoln-a chuan sal chhuah zalen a puanga, amaherawh chu a reh hlen tak tak thei lo va, kum 100 zet chu midumte chu thliar hran an lo ni zela collage thaah kal an phal lo va, Rêlah leh Bus-ah chuan an phal hek lo, Vote neih an phalsak lo bwka, chutiang a nih avang chuan Vote an neih ve theih nan Protestant Roformation hruaitu ropui Rev. Dr. Martin luther king jr. chuan kum 1960's chhoah beihpui a thlak ta a, chu beihna azarah chuan, The Civil Right Act, 1965-ah an lo passed ta a, a hnu kum 3-naah rawng taka thah a ni ta a ni. Chuta tang chuan khawvel mihangte nêkchepna chu a lo zalen ta zela infiamna khawvelah phei chuan a ber an ni tawha, chu chu zalenna dik rah chhuah kan ti lo thei lo vang. Keini anga duang paw'n World Cup an khelhin T.V hmaah Ghana te, Ivory Coast te'n an rawn pêt goal meuh chuan naupang mutui lai meng bial pawp khawpa ringin kan lo aupui ve ta chu a nih hi.
Zalenna dik a tangkaizia leh a tulzia sawi a ngaih ve tho avangin ka'n zep kual ta deuh mai a ni. Heng zalenna kan sawite hian a nih tur ang ni thei lo va mihring a upbehna chu hlilh sak niin, beiseina nei lo te pawhin beiseina sang tak an neih phah thin a ni. Chuti ni lo va kan zalenna kan hriat hlur mai chuan kan kal dik thei lo vang.
A nihna takah chuan Pi ber Evi te nupa khan kha zalenna thiang tak mai kha hmang sual lo se chuan tun ang khawvel hi kan ni kher lo ang. Siamtu'n keimahnia zalenna min dah sak tak mai hi a hmang thiam leh thiam lo chu he khawvelah pawh kan in ang lo sup a ni a, nakinah phei chuan engtiang tak ni ang maw.
Mihring chu chapona leh mahni duh dan dana awm duhna hian min tuama, chhungkua a tichhiaa, mimal nun a tikhawlo hle a ni. Chanchin tha êng avanga zalên taka kan nung te hi chhûtzui tham a tling. Kohhranah leh khawtlanga kan thawhhona hmunah pawh kan mimal zalenna kan hman thiam loh chuan a tidarhtu mai kan lo ni ang.
Kan zalenna hi hriat hlur mai a awla, a siamtu siam dân anga kan hman leh Biblein min tumpuina anga kan hman a tul khawp mai. "ZALÊN KA NI LO VEM NI?" kan tih bap bap tawh chinah chuan kan chhungril nun a lo ngêt nasa hle tawh tihna a lo ni.
