Thursday, 29 January 2015

THUP THEIH A NI LO

Mihring kan nih chhung hian tute emaw hriat miahloa zep rûk hi kan nei fo thina, mimal nun theuh pawh inen lêt ta ila, kan chhungte hriatpui miahloh, chanchin a chhia a tha kan hrilh thin kan thian tha ber berte hnenah pawh kan sawi duh miahloh, nupa te pawh inhmangaih viau mahse an inhrilh chuang loh thurûk hi mihringte chuan kan nei fo thina, chu thurûk chu sual thil lampang lo ni ta ang sela, mahni kan inhre kur thoa, hun a kal zela min rawn thing lêt leh fo thin a ni. Keini aimah chuan Pathian hian a hrechiang lehnghal si a. Hetihian sawi ta ila a fiah deuhin ka ring, Facebook ah hian kan Account Info te hi mi'n an rawn check tih kan hre miahloa, kan friend list-a mi nimiahlo pawh eng ang hmelpu nge a nih leh a thlalak, a thu post thin engkim kan va hmu vek theia, kan va click kual zut zuta, a neitu chuan kan va en sak a ni tih a hre miahloa, a damchhûng pawn a hre kher lo vang, chûng thlalak post leh kan thu post zawng zawngte check tu chuan a rawn like thla ta zat zata, a rawn comment tel ta bawk a nih chuan, chutah zet chuan kan thlalak vêl chu a check a ni tih chiang takin kan hre thei ta a, a chhan chu kan Notification-ah a rawn lang tlat a ni, a rawn titu chuan, 'ka check lo' tiin pha mahse, a check -zia leh THUP THEIH a nih lohzia chu chiang takin kan hre thei a ni. Heta tanga lang chiang ta chu Isua ngeiin a sawia,"Lang lo tura thuhrûk eng mah a awm lo va, hriatloh tura zêp rûk eng mah a awm hek lo,"(Luka 12:2) tiin. He thu vêk hi tawngkam dang hretin,"Puan loh tura zêp eng mah a awm lo va, lang lo tura thuhrûk engmah a awm hek lo,"(Mathaia 4:22) tiin a rawn sawi a. Khawvelah ngau ngau hian chuan, dawt sawi thin pawhin a tawp a tawpah chuan inpuan hun a neia, chutihrual chuan a chunga tehkhin thua mi Info kan va checka an hre miahlo ang mai hian he khawvel kan awm chhunga thûk inthup hriatchhuah miahlo hi a awm ve thei hrim hrim a ni. Nikin nî-ah erawh puan a la tul ngei ang, khilai Bible châng tarlan khi a dikzia lang zel mahse, a la famkim lehzual ngei ang. Hla phuahtu Pakhat chuan, "Nun chawllo ringtu i nih phawt chuanin, Thinlung thlerin amah pan la; Zep rûk leh sin rûk i neih zawngte, Lalpa hmaah puang chhuak thuai rawh," a lo ti a. SUAL INTHUP hi a awm thina, a huatthlallain mahniin kan tuar mai bakah midang daih kan rawngbawlpuite thlengin a nghawng thei tlat a ni. Jona nunah khan a chiang khawp mai Lalpa hmahah a sual thup a tuma Ninevi pan ta lo chuan Tarsis lam a pan daih maia, thlipui nasa takin a rawn nuaia amah maiin a tuar lo, lawnga chuang midang khan a tawrh ve phah ta kha a nia, tlanbo san tum mahse Pathian chu bum theih a nilo a, langlo tura thuhrûk engmah a awm lohzia a rawn lang ta a ni. A kohna hmuna a kal duh lo pawh chu a ti diklo tih a inhmuchhuak leh ta a ni. Lal Davida nun atangin a hmuh theih leh bawk Uria nupui a muttpui hnu khan thil a tisual tih a inhria a, lungchhe takin a ngaihdam a dila, Sam 51-na-ah kha a rawn chham ta a,"Aw Pathian, thinlung lunchhia leh inchhir ngawih ngawih hi i hmusit lo vang (Sam 51:17) a ti thlawt mai a ni. Lal Davida hi a nun a beidawng tih a hriat a, a tawngtaina hla rêng rêngah hian Pathian a ngaihzia leh amamawh zia a chham nasa hlea, nun beidawn takin Pathian hlat thei ang berah awm a tuma a ni tih alang, mahse, Pathian hmaah zet zawng engmah a thup theih loh tih a hrechiang khawp mai,"Thimin min khuh bo tlat se, Ka vela êng hi zan thim ni se' timah ila, Thim pawhin i lakah chuan eng mah a hliah lo va, Zân hi chhun angin a êng zawk a ni," a tia, a va han hre chiang em! Chu mai a nilo, "Vanah han lawn ila, chutah chuan nang i awm si a, Seolah mutna siam ila, ngai teh chutah chuan i awm bawk si," hmun hla tak tuifinriat tawpah pawh Pathian hi bum theih a nihloh zia a rawn sawi a ni (Sam 139:7-12). Pu R. Lalremruala chuan,"Kan sualnate thup bo tumin kan buai thin, Mahse kan chi theh ngeite chuan, Kan nihna alan chhuahpui leh si thin, Engmah rêng THUP HLEN THEIH A NI LO," tiin hla a phuah chhuaka. Lei leh van lal ber hmaah chuan engkim mai hi saruak leh inhawng sa ang mai a ni tlat si a. Helei rorelna sangberah pawh thurûk inthup chu puanchhuah loh a ni foa, zêp theih a ni si, Mahse rorelna Leilam rorelna mai nilovin vanlam rorêlna kan hmachhawn dawna,"Pathian rorelna thutphah hmaah kan vaiin kan la ding dawn si a, "Lalpa chuan, mi tinrêng Ka hmaah an la kûn anga, Lei tinreng pawh Pathian hnenah aninpuang ang,, tiin chhian ka chham,"(Rom 14:11) a ti a. "Miten thu lawilo an sawi a piang chu thu vêk chu rorel niah sawifiah a la tul ang" (Mt 12:36) tiin a sawi leha, engmah THUP HLEN THEIH LOH a nih avangin mitthi pawh a lian a têin tuifinriat mawng a mi pawh an rawn inlan vek dawn si a mitin an thiltih ang zela rel tur a ni(Thup 20:12,13). "He khawvelah hian kan thiltih sual thin te'n, Min uma kan buai leh fo thin; Kan nihna dik haihawn a nih hunah, Tunge ka nih kan la hre dawn si." Engnge kan dinhmun le?

LALPA LO KAL LEHNA (second coming)

Kan Lal Isua hi a tlansa te lam tur hian a rawnla kal leh dawn a ni tih hian min tihlim thin. Ka nghakhlel bawka, a kianga awm chu ka chak veng veng thin. Engtikniah emaw chuan min rawn lam leh ngei ang tih ka beiseina chuan chakna min pe a, harsatna eng eng emaw ka tawh a, Mihring thilah nun beidawng taka ka awm lai pawhin, chu ka beiseina avang chauh chuan a rawng ka lo bawl ve a, nangni pawh in ni vek ang ka ring. A thlamuanthlak em em maia, harsatna ruamah pawh hlimna min pe thin a ni. Tuarna te pawh tawng thin mah ila,' Tunlaia tuarna te hi nakina kan chunga ropuina tihlan tur nen chuan tehkhin thamah ka ruat si lo (Rom 8:18) a tihte hlei hian chakna min pe thin. He Lalpa lo kallehna thu te hi Pulpil Sermon, T.v etc. Ka ngaihthlak te hian ka hlim lutuk hi ka dam lai ngei leh ka mit hmuh ngeiah hian Lalpa rawn kal tur hi hmu ila ka van ti thin em! A nihna takah chuan ringtute innghahna laimu a ni a, Paula'n 'Keini zawng vân khua leh tui kan ni si a, Vãn atanga min chhandamtu Lal Isua Krista lo kal tur chu nghakhlel takin kan thlir a ni(Phil 3:20) a ti a. Paula ngei pawh kha Isua rawn kal leh tur (Second coming) chu a damlai ngeia hmuh a beisei a nih kha. Paula vêkin' Chuvangin, hêng thu hian inthlamuan tawn rawh u(1 Thes 4:18) a ti a.. A van thlamuan thlak em! Joba ngei pawh kha a bâng bik chuanglo' Ka Tlantu chu a nung tih ka hre si a, Nakinah chuan leiah hian a lo la ding ang( Joba 19:25). A sawi zawm zel a, Ka vun hi tihchhiata a awm hnu in, Ka tisain Pathian ka la hmu ang. Keima tan ngei ka la hmu ang a, ka mitin a la thlir ang, midang nilovin. Joba hi a mihring tak chuan a beidawng ve a ni. Sualna a nei si loin a tuar nasa si a. Mahse, Hlimna thurûk neitu a ni si a. A hlim a ni.. A tlantu chu a hmu ngei ta si a. Hun hnuhnung (Eshatology) ah hian ngaihdan hrang atam avangin fimkur a tul a, theory chi hrang hrang RAPTURE- Partial rapture, Mid-Tribulation theory, Post-Tribulation theory, Pre-Tribulation. MILLENIAL KINGDOM- Premilenialst- Pre/Post Premilenism- Dispensationalism DANIELA HAPTA etc. (Mithianghlim lawr, kumsang Lal ram) tih vel kha sawi ka tum lo a, Heng theory- pawh hi Lalpa lo kal lehna vek a ni. Mahse, a kual kawi vel mai mai a. Ngaihdan a hrang nuai bawk nen. Kristian te thurin dan tlânglâwn angin ka rawn sawi direct ta tawp a ni. A pawimawh ber chu A LO KAL LEH DAWN tih leh PHUBA a la dawn tih hi pawm ila a him tawk hle. Vana vantirhkoh zawng zawng nen a bo a bang awmlovin an rawn chhuk dawn a. 'Vântirhkoh chungnung ber aw nen' a tihte kha a ropui dawn mange MICHAELA a nih hmel lehnghala, a ring khawp ang, tuifinriat chuan a chhunga mitthi awmte chu an chhuah tir bawk a(Thup 20:13) a tih ang khan chu niropuiah chuan hmakhawsanga lo thi bo tawh tumah hmuh loh ruang hlawm pawh nilo te kha an rawn chhuak vek dawn a, nu pumchhunga awm thla chanve lek a upa an sawi dan phei chuan 'thi hlawm' an tih mai, an tihtlak ho te nen a lian ate in an rawn tho vek dawn a, haider theih a ni dawn lo a ni. ISUA ngei chu leia a awmlaia a chhoh lehna Olive tlângah ngei khan a ke a rawn nghat dawn a. He lai hmun hi an sawidan phei chuan a ke rawn nghah lehna tur a nih avangin indona a thi ruang zawng zawng kha he thlan laih har takah hian insi khupin an zalh a ni awm e, an zalh tak avanga thimchang tur nitak maw. A tlâng te chu a phel darh vek anga, a kar ruamahte chuan an tlanbo dawn a ni. A ni tur pawh, a êng lutuk lo vanga, a thim lutuk lo vang (Zakaria 14: 5,6). A rapthlak dawn Ni tihthimin a awm anga, Thla pawh a eng tawh dawn si lo a. Chu mi hun rapthlak turzia chu tudang nilovin, Kan Lalpa Isua ngeiin chiangtakin a sawi a ni. Zawlnei Joela chuan' Vânah leh leiah thilmak te ka hmuhtir anga, thisen leh meite, meikhu dingte nen. NI thimah a chang anga, Thla thisenah a chang ang (Joela 2:30,31) a ti a ni. A van rapthlak dawn teh lul em! Tunah pawh 'A lo kal lehna thutiam chu khawiah nge? Siamtirh atangin engkim a awm pangngai angin, chi thlalhtute mutthilh ni a la tawh kha ala awm zel alawm( 2 Pet 3:4) ti te pawh an awm ta nuk mai, an ring duhlo a nih zawngin an rin ang a ni hauh lovang. Ka thian duh tak, nang leh kei hian he hunah hian Lalpa hmun siam Jerusalem thar chu ka luah ve thei lovang tih a van hlauhawm em! Engtik hunah pawh lo thleng thei a ni si a. A rapthlak dan tur chu vawikhat tal han ngaihtuah ve leh teh.. ISUA I PAN MAI TEH ANG.. 'Ngai teh, ka lo kal thuai dawn e, mitin an thiltih ang zela pek turin ka lawmnan ka hnenah a awm( Thupuan 22: 12). 'Chumi niah chuan Vânte chu nasa taka riin a boral ang a, thil bulte chu meia em ralin a awm tawh ang a, lei leh a chhunga hnathawh awmte hi a kang ral ang(2 Pet 3:10). MEIDIL A PAIH MAI kan nih chuan inchhirin awmzia a awm tawh ngai lovang. "Thuhriltu leh zaipâwl zawng zawng, An lo reh thuap tawh ang, Vanin khawvel a au vang a, Lal hma a ding tûrin," HMUN A LA AWM E ti a min sawm lai hian kan HNAR mai dawn emni?

CHAWIMAWIIN AVAN AWM REILO EM!

Lei leh van lalber Isua Krista kha, a lo pian hma hawtin kum BC 781 chho velah khan alo pian tur thu te chu Zawlnei Isaia khan alo puang tawh a, Zaw Mika pawhin a lo puang bawk a, Juda te phei chuan an lo puan danah khan an buaia thil inkawkalh ang takin an ngai a, Lal ropui tak anga rawn kal tur a ngaih kha a ni. Isaia chuan 53:2- chhoah chuan Pianhmang thatna leh mawina reng reng nei lo mirethei daikil kara mi niawm takin a sawia kan natnate phura kan lungngaihna a phurhin Kross a rawn sawi thleng chho zak a, Isaia vêkin ropui taka Davida Lalthutthlengah rawn thu turin a sawi a..ngaihdan phir alo pianga. Mahse ropui taka a rawn kalnatur a sawi akha chu kan hmabaka a rawn kallehna (second coming) sawina a ni.. Bible hi hrilhlawkna (prophesy) a nihna angin alo pian avanga Nausen suat tur thu te Nuin a ril arah thi ta chu lungchhe taka a tah hawm hawm maite chu Zawlnei Jeremia chuan "Rama khuaah thawm an hria Mitthi ngaia tap tlawk tlawk, Rakilin a fate a taha, A fate an awm tawhloh avangin Thlamuan theih a ni lo,"(jer 31:15) tiin alo sawilawk leh bawk a.. Hrilhlawkna ropui ber an tih Daniela hapta chhoah pawh khan Hriak thiha(Isua) pian tur leh a thih tur thu kha kum BC hunlai atang tawh khan anlo sawi daih bawk a.(Dan 9:24-). A lo piang chhuaka a thih leh tur zia a chu khing rifer atang khian a chiang thawkhat a.. Kan tan liau liau a ni. Leia lalte anglo takin alo pianga, Leia lalte chu an ropui zia England Lal Royal family atang khuan kan tinzawn thei vek ang.. An pian hma hauhin alawm dan tur planning felfai nen anlo rirup kha a nia.. ISUA chu khatia Zawinelte'n an puan khan Messia chu an beisei khawp mai. Mahse, A lo pianga tlanbopui ngai khawpin a awm a, ranthleng mai kha a chan a ni ta. Juadate beisei anga alo pianloh mai bakah a rawngbawlna atang reng khan Sawisel kha a hlawh char char a. ISAIA sawi ang khan hmuhsit leh duhlohvin a awm a, lungngaihna hria natna hria a ni.. Mahse, thihthlenga thuzawmin alo awm ta a. A pa rawng chu bawlin theihtawp a chhuaha, Kei inti ve tawk Pharisaite leh lehkha ziaktute chuan an bei char char a, Dawtin an hek fo bawk a.. Mahse, a zamlo thih thlenga thuzawm kha a ni tlat a. Lei leh van Chhandamtu meuh khan In leh lo a neilo 'mihring fapa erawh chuan lu nghahna hmun a neilo' tiin amah vêk khan alo sawi a. Chawimawin vawikhat chiah ala awm zui a. LAL a nih zia chu Jerusalemah lantir a ni ta a mipui zingah atam zawkin kal kawngah an puante an phaha (mat 21:8) ropui takin Sabengtung chunga chuangin Jerusalemah chuan a lut ta a.. A hnu reiloteah "krawsah khengbet rawh" tiin a mah chawimawitute ngei pawh chu an au rual ta.. He khawvelah kum 32 chiah aleng a, chutah 'nikhat atan nikhat hrehawm atawk" tih ang maiin nikhat chiah chawimawiin a awm a. CHAWIMAWIIN A VAN AWM REILO EM! Lei leh van lal ber nisi chu... Nang leh kei kan sualna avanga a retheihzia hi aw! Misualte min chhandam nana a thawh hi a van ropui em! A VAHVAIHNA JUDAI KHA TAWK RAWH SE... ISUA'N thuawih turin min zilha Bible hi fimkhurna tur thu vek ti ila, a sual tam awmlo ve.. Kan nun fimkhur taka kan hmana, a thu kan awih chuan KAN CHAWIMAWI a nih leh mai. Kha leh chen kha ropui taka chawimawiin a awmlo, a awm chhun pawh a reilo lutuk. Mahse, Ro ala rel dawn a.. Olive tlang atangin Jerusalemah Sabengtung chunga chuangin ropui takin a lut ang khan A tlan sate lam tur leh phuba la turin Sakawr vâr chungah chuangin vantirhkoh rualte nen kha Olive tlâng Jerusalem ngeiah khan ro a rel tawh anga.. A tira Zawlnei sawi ang khian Davida Lalthutthleng a thu in ro a rel (last judgement) dawn a ni... AMAH CHAWIMAWITU chu min la CHAWIMAWI VE dawn a ni.. He Jerusalem luh champha ah hian atan in pe thar leh ang u... Kan sual zawng nen i pan ang u...

CHATUAN ATANA HREMNA

Ka téttê atanga tawh a vawiin thlenga ka rilrua reh thei ngai lo chu hei hi a ni. Hremhmun hi thilsawi nuam pawh a nilo a, sawi loh chi lah a in bawk hek lo, Sermon vawi tam tak kan ngaithla tawh a nga, hremhmun hlauhawmzia hi ngaihthlaktur a tam vak lo. Ti ve khanglang ila, kei rinna kawnga naupangtê pawh hian ka hriat theih chinah pawh hian Sermon tam tak hi ngaithla ve tawh a, hremhmun hlauhawmzia hi 20% vel hi chu ngaihthlak tur a awm maithei chauhin ka hria. Hremhmun thurûkte hi sawi tam ila ka duh thin. Pa hmangaihna lam, tilo theilo kan nihna kan sawi uar viau a, pawm lah a nuam a 'AMEN' pek pawh a nuam dap dap khawp mai. Chtihrualin, kan piangchhuak hlawl hi hremhmun fa kan ni a, hremhmun kal tur hian tum vak pawh a ngailo kalsa kan ni ringawt mai a. Chutah hremna tuar lova kan awm theih nan Pa in a fapa mal neihchhun khawvelah a rawn tira, kraws-ah kan sual zawng zawng a tlan ta a, kan vahbo san lai pawhin a hmangaihnain min la zawng hram hram a ni. Hremhmun vang a ni zawk dawnlawm ni? Pa hmangaihna ropui zia chu hremhmuna kan tlak a hlauh avangin chance min la pe zel zawk a nih hi! Chu zawk chu Pa hmangaihna diktak a ni tih i hria ang u. Han sawi ta pawp ila facebook kaltlang hian hremhmun sawi dalna, intihthaihna ang leka ngai, Pathian chu hnangaihna a khat a ni a, tumah a hrem tak tak lovang tih ang chite, Lal Isuan a sawi ngei te sawidal vak a, reasoning vak kan awm thin a, chatuana hremna a nilovang, hremhmunah kan sual a kang fai vek dawn a, a nuam zawng leh ngaihtuah buai ngailo ti a post ka hmu hnem ta khawp mai a, Setana Agent lian tak niin ka hria, vawi tam tak ka sawipui ve ta a, an awih tâk pawh ka hre hlei lo va, rapthlak tak a ni. Salvation Army hmuchhuak tu General William booth-a chuan," Ka thu chu ni sela, rawngbawltute hi college-ah kum thum lai training ka pe lovang che u, hremhmunah darkar 24 tal tuar turin ka thawn vek zawk ang che u a, chu chuan training azawnga tha ber a pe zawk ang che u" a ti a ni. Booth-a vêk hian kum 150 lai kal tawhah khan Kristiante chunga thlengtur a sawi lawk chu "HREMHMUN TEL LO VANRAM" hi a ni. A dik hmel khawp mai, kan hun tawn atang hian a dikzia a lang a ni.. Hremhmun dahtha hi kan awm ang tih a hlauhawm hle. Hmana tang tawhin sawi dalna a awm a, tunlaina thlengin chûng zirtirna chu tlém lo en ila. 1. UNIVERSALISM: He ngaihdan hi mi zawng zawng chhandamna huanga dah a ni a, hremhna anlo tuar a nih pawhin a tawpah chhandam leh vek an ni ang. Theologiant lar tak kan ngaihsan ém ém Bible Commentary ropui William Barclay-a pawh khan a thih dawn hnaihah mi zawng zawng chhandam kan ni dawn a ti a, a ropui lo hle ang. 2.ANNIHILATIONISM: He rindan hi chi hnihin a kal a, thihtheihlohna hi amah chhandamte tana pek a ni, a pekve loh te chu hremhmun meiin a kang ral ang. Pakhat lehah chuan hrem an lo tuar a an sim chuan ngaihdam leh tur a ni. Hei hi dik se Hremhmun chu a ruak hul dawn tihna a ni ang. BIBLE in thi ti a a sawi hi 'boral dêr(annihilated)/ tiral daih( non existed) tihna an ti. 3. FINAL RESTORATION: He rindan hi hunreitak hnuah ramhuai ho leh mihring sual tak te sualna pawh a hremhmunah a kangfai dawn. Amahah chuan engkima engkim a nih avangin engkim a la inzawm khawm leh ang. 4. CONTINUANCE THEORY: Hei hi a tharlâm hle a, thih hnuah kan nundan chhawm zui zel theih dan a ni. A dang pawh a la awm a, mahse, duh tawk ila, heng ho pawh hi a inzûl tlangpui vek a, thu post ka hmuh tawh zing a mi "HUMANISM" hian mi rilru a luah hneh khawp mai tih a lang a, mihring inzahna, Pathian Hmangaihma lam la vâwng vek an ni a, Pathian in a hrem lovang, Pathian hi a FAIR lo an ti a ni.. Heng zirtirna hi dik se, Bible nen inmilse chuan a tuipui pawlah pakhatna ka nih loh pawn top 10-ah ka lang phak ang. khawvelah nuam takin sex, drugs etc. Han ti ila hremhmunah awm ila sim ila chhandam kan nih lehte chuan chu tluka tha chu a awm dawn em ni? Mahse, Bible a kalh tlat si a ni.. BIBLE in engtin nge a tih. Chatuana zahna leh hmuhsitawmna (Dan. 12:2). Rawhtuina meipui(Mt. 13:41,42). Innghaisakna hmun(Lk.16:23). Inchhir sawt tawh lohna (MT. 12:32). Kumkhaw hremna (Mt. 25:46). Harhfima tuarna hmun (LK. 16:19-31). Tuihal dang chara tuarna hmun. (Lk. 16:24). Tah leh ha thialna hmun (Mt. 25:30) mi hausa leh Lalzara chungchangah thil chi hrang hrang fiah takin kan hmu thei.. Kan Bible ngeiin a sawi a, hremhmun inlarna (Hell Vision) neiten an sawi chu LUNG(warm)ten an bawm nuai nuai a, an thi ve lo (Isaia 66:24; Mk 9:48) A pawimawh ber chu Isua I nei tawh em? ISUA neilova kan thi a nih chuan a chunga kan sawi khi kan hmachhawn dawn a ni. "A nuam hle mai" ti a sawi tur chi a ni lovang... "HREMHMUN a awmlo a nih te chuan Bible te hi hal hluah hluah ila. BIBLE zirnan engvanginnge hun kan khawhral vak ang" by D.L Moody.. Chhun leh zanin chawlh rêng an nei lovang (thup 14:11)... CHATUANA HREMNA hmun tur a ni.. A hrechiangtu Isuan a sawi hi i awih mai ang u.

PATHIAN MI TE TINAWMNAH SUH

Vawikhat chu ka hriatchian em em mai, Pathian thlarauin a thuam mi pakhat chu Pa Pakhat hian dik lo takin a hek a (a hming ka sawi lo mai ang), khinglet duh nise a hektupa chuan thiam a chang lovang. Mahse, a thungrul lova, rilru na tak chungin Pathian hnenah a thlen tawp mai a. A hnu thla khat pawh a ral lo tihah chuan a hektupa chu nat lawkna awmlovin zankhat thilthuah a thi tawp mai a ni.. He mi atang hian ka harh phah sawt a, ka rilruah vawi tamtak ka ngaihtuah a, Pathian hian a mihriat te chu an thlavâng a hauh hle tih ka hriat phah a. Fimkhur a van ngai em! Kan Bible hian a phal rêng em?? A phal lohzia hi a chiang hle in ka hria,, ka sawi fo tawh nangin ka'n sawh leh te'ng. Pathian zawlnei kha Lal Nu Sual lutuk Jezebeli khan dim lo tak in a rawt chiam a, A pasal Lal Ahaba ngei pawhin pawi sawi lo Nabotha grep huan a chhuhsak a, Pathian thinurna chu buru tak a ni.. Zawlnei Elija sawi lawk ang ngeiin Jezebeli chu inchhawng atanga theh thlain a thisen chuan sakawr tawlailir a per nguai mai a, a luruh leh kut bawr chiah kha a awm a, Uiin an ei zo vek a ni. A pasal Ahaba ngei pawh Uiin a thisen an liak ngei a ni. Zawlnei sawilawk chu a thleng dik vek a ni. A van rapthlak em!! Lal Davida chanchinah kai leh ta ila, Lal Saula khan thah a tum a, a zawng a. Davida chu a tlanchhia a ni.. Davida chuan amah thah tum tu kha that ve mai awm kha nia, Saula mutthilh lai khan a puanfêm hmawr pawh a hlep thei kha a ni a, that duh nise a that ngei ang. Engvanga that lo va zah tlat nge?? Saula kha Pathian hriakthih a nih tawh tlat avangin a that duh lo Pathian pawisawi a hlau a ni. Saula chu a tlu a, ngunhnamin a in tibûr a, a chhiahlawh hnenah min that rawh a ti a, a that ta a. mahse, Davida chu a lungawi thei tlat lo, a thinrim em em a, Pathian hriak thih that tu chu tunge i nih? tih pahin a that ve nghal a ni. Pathian mite amah fakin an lâm a, anlo chena deuh a ni ang. Sawisel hi a him ber lo a nia, awih chin erawh neih mai tur, kan chanve loh chuan kan hrethiam kher nang. Sawisel vak kha a tha ber lo.. A mihriat Thlarau Ordained/Thlarau Baptisma te ngat phei chu Pathian hian a chhan tlat a ni.. Sawitur tam tak a awmawm e.. 'Thlaru Thianghlim meuh sawichhia chu ngaihdam an nilovang,' a ti a. Hei hi hriat a tha hle mai. TRINITY atang hian a fiah em em a, thlarau hnathawh sawichhiat te pawh a kawk theia, chumirual chuan Isua pawh hi a awm lovang tite pawh kan awmta nawk a, Pathian ngei pawh a awm kan ring zo tlat tawh lo . A then te phei chuan debate te neiin an in chaltauh ta bap bap mai. A pawi hle ang, an chungchang hi he leiah ngei pawh relfel a ni thin a, rorel hunah phei chuan an insawifel a ngai hle ang. Sawifel theih erawh a ni hauh tawh lovang.. "Tin, ka hrilh a che u, miten thu lawilo an sawi apiang, chu thu vek chu rorel niah chuan sawifiah a la tul ang. I thu vek chuan thiam a chantir ang che a, I thu vek chuan thiamloh a chantir bawk dawn che a sin," a ti a (Mathaia 12: 36, 37). A van pawimawh em!! Kan tawng thlahduhdah em em mai te hi he leiah pawh a man chu kan ak hnawk zel a, kan chungah bawk a rawn let a, "i thu vek chuan thiam a chan ang che a, i thu vek chuan thiamloh a chan bawk dawn che," a la ti ta deuh deuh a, fimkhur a van tul em!! He lei a kan dam chhung ngei pawn kan tihdikloh rah kan tel chu a ni a, action pawh a na hle thin a ni. Tah tak hian Mihring chu kan la inbum thei fo a, Mahse, Pathian chu kan bum thei dawn der si lova, rorel niah sawifel a ngai ang tih a van hlauhawm em!! Chung hun a sawifel ngai lo leh he leiah ngei pawh kan thil tihsual man kan tuar loh nan.. Fimkhur taka nun hman hi a van tul em...!!!!

I PATHIAN TAWK TURIN INPEIH RAWH

He thu hi Pathian thu awih tha duhlo Israel te Lalpan a zilhna a ni a (Amosa 4:12). kan Bible hi han keu ila a bu pumpui maiah hian Isarelte chanchin hian hmun a luahkhat vek ti ila a sual tam awm lo ve, Zawlnei Isaia, Jeremia, Ezekiela bu te han chhiar hian a hnam thlan laka Lalpa dawhtheihzia leh a thungrulhna thu leh khawvel hun tawpna tur tak tak chanchin kan hmu a, Israel ho kha Hmeichhe hur nen an tekhina Ezekiela buah phei chuan chipchiar tak a ni. Hmeichhe pasal nei khawpkham lo mipa dang melh uire leh nawhchizuar ang maiin an sawi a ni. A nilahtaka, Pathian nung awm renga, Milem Pathian biak duhna an neite tlat te kha, Kanaan ram anluhna tur kalkawngah serhtanloh Hit, Paris, Hiv, Moab, Amon, Edom, Sidon hote chu nupui pasalah in nei tur a nilo a, in faten an hmeichhia te an pâwl tur a nilo tih a ni a, (Ex 34:16; Deut 7:3-4) Solomona ngei pawh khan thupek a bawhchhia, an nula te a hmangaih tlat si a, thupek a nih chhan pawh an milem pathian an biak a hlauh avang a ni a, Templeah milem pathian a la lü ta a, a hnu zelah 2Lalte pumpui kan en chuan Juda leh Isrel lal chanchin kan hmu a, lal dangin Pathian chawimawiin milem pathian an halrala an thi ta a, a rawn thlaktuin milem pathian bawk chu a rawn tunding leha, Pathian thinurna rawn thleng chu rapthlak tak tak a tam mai.. Lehlamah a remruat hi a mak thei khawp maia, khang sertan loh nupuia neih loh tur nisi kha, Samsona khan Philistia mi nupuiah a nei leh tlat a, Pathian remruat a ni leh hlauh bawk sia, A remruatna hi a mak thei khawp mai. Pathian phatsan chîng an nih avangin, Lalpa a lungawi lo a, Aigupta ram atanga a hruaichhuah phat atangin an hel char chara, thilmak tam tak hmutute ngei chuan Lalpa an tlanbo sana, Chumai nilovin, an hmeichhia te lah chu a inti miliana saingho chungah an thu a, Basan ram sebawng chawm thau ang maiin an inei thaua mirethei te an nek chep em em bawka chu chu Zawlnei Amosa hmangin Pathianin a sawi a ni, Sodom leh Gomorra khua ka tihchim lai angin in zingah mi thenkhat ka tichim a, misual ka hrem a, chuti chung pawhin ka hnenah in kir lo. Chuvangin aw Isarel, i chungah hetiang hian ka ti ang, hetiang hian ka tih dawn a vangin, aw Israel "I PATHIAN TAWK TURIN INPEIH RAWH" (Amosa 4:1-1a) a ti a.. Genesis hun lai atangin thuawih lohna chu a hluarin a rawn tarlang tan nghal a ni.. Thuthlung thar lamah Paula chuan rawn sawi lehin Pathian hre sia milem pathian biak an hrat thu a rawn sawi leh a, Siam tirh ata thil siamah fah takin a Pathian zia alanga pasal dang an nei leh hram a, chuvang chuan chhuanlam tûr an nei lo, a van rapthlak em! mi chapo na na chu fingah an inngaia, thi thei lo Pathian ropuina chu thi thei mihring te leh sava te, fuliafa te, rannung te lemah an chantir ta si a(Rom 1:18- 23). An lo chapo rênga, khang hunlai atang daih tawh khan tunlai scientist te nghakfak thla leilunga pem chhoh tumna ang mai hian an rilru pawh a lo dâk sânga Zawlnei Jermia buah khan Israel hmelma hlun Amon-ho hremna tur thua Lalpa thu chhuakah chuan " I intih râpthlakna kha i thinlung chapo bumna che a ni, Aw nang lung kara tlâng chhîpa chêng thin! Mu angin, sang takah i bu chhep ma la, Chumi atang chuan ka LA THLA tho vang che' (Jer 49:16) a ti a, he thu vêk hi Zawlnei Obadia buah Edom ho hremna tur a sawinaah a rawn sawi leh bawk a ni (Obadia 1:2-4).. Arsiah bu khuar mahse a pawt thla dawn tho a ni.. Helam chu sawi tur a tam lutuka duh tawk ila. Khing chanchin zawng zawng hi a hunlai anga zuk dah ngawt chi a nilo a, kan dah a nih chuan tihsual lian tak kan nei ngei ang, BIBLE Pathian thawk khum a nih miau avangin, a nihlohna chance zawn vak pawh a tullo tunlai kan hun tawnah a pawimawh zel a ni, hmeichhia kan tehkhin ta sa sa bawk a, Isua Krista hi pasala nei silo hian khawvel thilah kan uirein mawi lo takin kan lo inphalrai lutuk ang tih a hlauhawm takzet a ni.. Chu tak chu Pathian thinurna a ni tlat si a ni. 'Hun leh tui lianin tumah a nghaklo' tih a ni a, hun chu a kal hret hret a, khawvel thila kan lo uire san a ni pawhin a nichuan min ngaidam thei a, Mosia dana uire nu an man pawh Isua hmaah an hruai ngawta, a ni chuan a lo ngaidam a, amaherawh chu simna nun a ngaia, chutiang bawkin minlo pawtsawm tawh naa min tidam leh dawn a ni. A hnaih lai hian i pan ang u. Thihna te hian mihring chungah ramri min kham sak ve lo a, mi ropui kan nih avang ngawtin kan pumpelh ngawt thei lo a, Sum leh pai hi a hlu hlea, mahse, mi hausa ber paw'n a sum neih avangin thihna chu darkar tam a pawt khawtlai thei lo. A pawimawh chu thlarau tho leh tur kan neih miau avangin thiam changa lal hmaa kan awm ve theihnan tuna hun kan hman mek hi a pawimawh a ni. Nakinah tia khek tlat tu te chuan chatuana inchhir sawt tawhlohna hmunah kal dawn si a, kan hma hun kan hre lo a, engin nge min hmuak tumahin kan sawi lawk thei lo. Chuvang chuan I PATHIAN TAWK TURIN INPEIH RAWH.

NUIH ÂTTHLÂKZIA

Israel lal ropui ber finna lam thu-ah pawh amah aia fing awm leh tawh chuang lo tur Solomona khan, "Nuih hi a âtthlâkzia ka chhar chhuaka, hlimhlawp lah eng ruai a ni lo," (Thuh 2:2) a lo ti hlawl maia. Kan hlima kan nui sáng(smile) hi chu a nih a rinawm lem loh a, chutihrualin kan hlima kan han nuih tawh hi chuan a lehpek chu kan nawi hulh tawh thin a, a lehpek han thlir leh chuan a sâkhâwk rawng a kai tawh mai thin. hemi hlimhlawpna lam hi chu lo dah tha ta rih ila, rawngbawlna lamah pawh kan hlima fiamthu kan thawha a nuam em em, Biak Inah emaw function urhsun lai taka nuih a zat tawh si hi chuan boruak kan chawk ho vek tawh thina thutak a har tawh thin khawp mai. Hei pawh hi ngaihtuah tham tak chu a tling ve a ni. A tha lama kan nui hi ka sawi taa, ka sawi nepna lam a ni lo a nia, nuih lampang a nih avangin ka'n zep kual ta mai a nia. Ka sawi tum (goal) pawh a ni hran lo. Ka sawi tum lam chu Solomona lo tawn fiah tawh thil hi a ni a, "Khawi nge nuamsip bâwl ka han chîng teh ang, a nuam teh rêng emaw ka ti a; Mahse, hei pawh hi eng a lo ni lo," (Thuh 2:1) a ti a. A chunga kan Bible châng lakchhuah hma chiaha a sawi a ni a. Nupui 700 leh hmei 300 lai a neia rosum leh paiah pawh a hma a mite a khûm zaka, "Ka thinlung pawh eng lâwmnaah mah ka sûm lo" a ti a. A ni hian a hrechiang khawp maia engmah lo mai a ti hlawt mai. Heng finna bu (wisdom books) te pawh hi khawvel philosopher ropui tak tak te pawh hian han judge vak ngaihna an hre bik tlat lo a ni. Heti hian ngaihtuah leh ta ila, abîkin kan thalaipuite khawvel thil lam zu leh sa nawmchenna leh mipat hmeichhiatna lamah an inhmanga, khawi khawiah emaw party an neia, an hlim khawp mai, chutia Pathian ngaihsakna pawh nei chuang lo va, an duhdan dana an awm pawh chuan, mahni phak ang tawka rawng lo bawl ve fan fan thinte aimah hian vanneihna an tawnga, an hmuingîl zawk mah emaw chu aw! han tih ve mai te hi a awl em em thin. Helai thu hi Sam ziaktu hian a lo buaipui ve tih a hriata, "Mi suaksualte vanneihzia ka hmuh hian, Mi uangthuangte chu ka awt si a," a lo ti ve bawka (Sam 73:3). Sual hnathawh avangte pawh a ni ang, suangtuahna maksak tak takte chuan min chim fo anga, mahni duhna lam lama ke pênte bula han tel ve mai chu chakawm tak a ni. Sam ziaktu vêk chuan, "Kei zawngin ka rap pelh thelh thelh a; Ka ke pênte hi a tleu lek lek a ni," a ti a (Sam 73:2) chung sual hnathawh chuan min phuar vela, a chang hi chuan kan tlu lek lek fo thin a ni. Mahse, ringtute chanvo kan thlir chuan lawmna in kan khat leh fo a, leimawina a la chuai anga rorelna kan hmachhawn leh dawn a ni tih ka hriatna hian min tiharh thar leha, heng khawvel nawmna hlimhlawp thilte hi a tawng tawh (practical) chuan engmah a niloh thu leh ka lo van â tak em! tih hi an chharchhuah a ni fo a. A la tawnglo(theory) tan pawh thil hriatthiam harsa a awm chuanglo. A chhan chu christianity hi kan thanlenpui vang a lo ni. A hunlai chuan nuam mahse a hnu lawka tahna thlentirtu a lo ni leh zela, "Ka hlim viau dawn emaw ka tia, Mahse, lungngaihna mai a lo ni si a " tia testimony ropui tak han ngaihthlak te hian rilru chhungril hi a tawk pha thin. he NUIH(hlimhlawp) ÂTHLÂKZIA hi khawvel kan awmchhung pawh hian a fiah a ni a, inchhirna sawt tawh lohna hremhmunah phei chuan a fiah lehzual ngei ang le. Âtthlâk han sawi takah chuan English Christian Writers ropui tak John Bunyan-a kha hre lo kan awm lo anga, Pathian thlarauvin a awmpui nasa bawka vision ropui tak a hmua, a lehkhabuin a chhuah nghe nghe ' Journey to Hell' leh The Devine Revelation of Hell "Visions of Heaven and Hell" Whitaker Publication, USA, 1998- he lehkhabua hian thil âtthlâk tak tak a hmuh te leh vantirhkohvin a hrilhte pawh a ziak tela, a vai chuan kan sawi thei dawn lo va, tlem tal chu lo tuihnih ve ta ila. Thil âtthlâk ber mai chu: Chhandamna ropui tuna a thlawna chan mai theih a nih laia ngaihsak tha duh lova, nakinah tia khawvel thila inhmangtute tluka mi â an awm thei lo. An dam laia chhandamna ngaihsak duh lova, Hremhmun liam hnua Pathian chhanchhuah dil leh ngawih ngawih si tluka thil âtthlâk a awm lo vang. Khawvel nawmsak chenna thlah phal si lo, Pathian hnen thlen theih tho emaw tihna hi thil âththlâk tak a ni. Damchhhunga Pathian awm ring lo, hremhmun thlen hnua ring leh si (atheist) te tluka â chhah hi an awm thei lo vang. 'Bible-in a ti' tih duhtawk mai lova mahni duhdana hrilhfiah tum tlattu te tluka mahni inbum an awm thei lo vang. Duh duh huna pianthar theih eaw ti ho tluka mi â an awm thei lo vang tiin John Bunyan-a hruaitu vantirhkoh chuan a sawi a. Heng NUIH ÂTTHLAKNA khawvel thil laka tâng kan awm chuan nun tak Isua neih a va hun em! Heng thilte hian minla chim zel dawna kan chakna siam thar a ni anga, Mupuite angin thlain kan la thlawk dawn si a. "Ngaiteh u, tun hi hun lawmawm chu a ni a; Tun hi chhandamna ni chu a ni,"(Kor. 6:2).

THLARAU KHAWVEL

Thlarau khawvel (spiritual world) hi eng ang tak nge ni ang.. A hre chiangturin thihna ka la tem lo va, ka thlarau a la chhuak lo va, he lei taksa pu kan nih chhung chuan eng thlirna tarmit atang pawh hian a fiah zo lo a ni. Thih hnupiah ram chu Vanram leh hremhmun hi a bul leh a tawpna chu a ni. Vanram nawm dantur leh Hremhmun rapthlak dan tur pawh suangtuahna mai a ni. Soul sleep atang lo chuah a fiah mawh hle ang. Mahse, eng sakhaw lehkhabua maha chiang silo hi kan Bible atang hian a fiah em em a. A thawkkhum kha a ni miau a ni. Khawvel finna sang filawr Greek philosophy lam te khuan thlarau khawvel awmdantur suangtuahna an ngah khawp mai. Khawvelah chuan 'a ber' an ni ang. An chhuina tam zawk chu kan Bible nen a inkalh tlat thung a ni.. Mizote pawh hi thihhnu piahlam ram (vanram) te hian kan lung a tileng a, nitla engno riau mai hian kan lung a tileng thin. Nitlakna piahah (Beyond the sunset) han tih ruih maite hian lung a tileng em em a ni.. Ngaih a zuala lungduh thentakte pawh kan ngai thin a ni.. Thih hnu piahram chu engang nge ni ang. Thlarau khawvel chhuina chi hrang hrang lawrkhawm atangte leh Heaven& Hell Vision leh Bible atangin tlem han thlir ila. THIH VELEH HIAN: Mihring an thih hian Judate chuan bo hlen vang vang lo chawl lailawk 'purgatory or limbo' angte thawhlehna hun nghaka mu bo vang vang 'soul sleep' ahte an ngaia. Kohhran denomination atang pawn a inang lo ta nuai mai (ka'n inhnial keuh ang tih ka hlau hlel lo ve). Eng pawh nise hetiang zirtirna hi mihausa leh lazara (Lk. 16:22) mihausa kha atla nghal a.. Isua tekhin thu angah an ngaia. Mahse, a tak tak 'ni ngei' lo chu a hmang ngailo. Stephana thihdan atangte (Tirh 7:55-60) Paula sawi dan(Phil 1:21-23) atangte hian heng zirtirna hi a hnawl thla hmak a ni. Hremhmun emaw Vanram emaw an pan nghal a ni. NUNBUL INTANNA Khawvel atangin an bo ta.. Tah chuan Chatuan atan nunbul a intan ta chiah a ni.. Hriatna a bo dawn lo.. Thangi te, Lalate kha ka'n hre vek ang he mihring hian chuan engmah kan hrelo zawka thlarau a tang chuan engkim a fiah kuar dawn a ni. Mihausapa pawh a unaute te a hre vek a ni. Hai theih a awmlovang.. ENG ANG RUANGAM NGE tihkoh Paula ten' van taksa' a nih thu a sawi a. Johana'n 'amaha awm angin kan awm dawn,' a ti a. Hei hi thawhlehna sawina a ni si a. Ruangam thlarau tasa chu a awm tih alanga. Chhia lehtha engkim an hre vek a ni. Khawvel pum huapa hremhmun leh vanram vision hmute leh mithitholehte report atangin a chiang khawp mai meiin kang hluah hluah mahse tisa kang hmin dei duaite pawh an hmua, chhialeh tha hriatna fim an nei ngei a ni tih 'mihausa pa atang khan a chiang em em a ni. Pathian pawh a hre chiang a nih kha. A unaute nen. A hmaih lo. THENTAK TE KAN HMU ANGEM? Thuhriltu pakhat a thusawi ka ngaihthlak chuan "kan thentakte kan sawi fo a, min hmuak lovang hriat pawh kan hre lovang tih danglam kan nidawn a ni" a ti thên a. Ka awihloh lutuk vang leh ka helh em avangin hetiang chhuina Bible nena inrem si hi ka chhiara, a khaikhawmna chi hrang hrang nen chuan. Thawhleh hunah chuan kan inhre chiang khawp ang. LAL ISUA a thawhleh khan 'chawte pawh ala ei ve tho a, sangha mannaahte ala telve leh ta zel ani. Kan inhmu em em ang. ENG ANG PU IN NGE NI ANG: Naute thi ta se a hre tawh dawn a mi? Nunna chuan hmalam a pana, leilunga kan hriat aiin a fiah ang. Krista chuan kan sual atlana damna famkim nen hmangaihna avang a ni si a. Nausen pawh thi se . Putar pawh tihdanglama kan awm dawn miau avangin NULA TLANGVAL THUAU an ni ang. Ropuina atangin ropui lehzualna famkimna atangin famkim lehzualna a ni dawn. A tawp berah chuan, kan then tak te zawng zawng nen kan inhmu khawm leh vek ang lei nun ngailovin tual kan leng ang. Kan thentak te leh Angel ten kawngkharah chuan min nghak reng a ni. A van nuam dawn em!! "I have a loving mother just over in Gloryland, And I don't expect to her stop until I share her hand, she,s WAITING now for me in heaven's open door. And I can't feel at home in this world anymore" by jim reeves LEHKHABU RAWN TE: (Source of books) 1. CHRISTINS GOING TO HELL (kristian hremhmun tlate) By Seung Woo Byun; translated by Upa Dr. C. Nunthara 2. HRINGNUN PIAH RAM ( Life boyond death) By Lalthankunga 3. HEAVEN IS SO REAL (vanram hi a tak tak a lo ni) By Choo Thomas 4. MIHAUSA LEH LAZARA. By Dr. PC. Biaksiama 5. BEYOND DEATH'S DOOR. By Dr. Maurice rawlings (Thomas Nelson lnc 1979)

NGAIHDAMNA

Thu lar tak mah ni se, a pawimawhna a chuai chuang lo va, kan hriat than em em pawh hriat nawn fo a tul thin. Piangthar kan intihna kawngah hian duhtawk chin neih mai hi thil awl tak a ni. Chhandamna a bo lo tih avanga Isua ngeiin min vaukhanna thu hi hlamchhiah chi a ni hauh lo a ni. Kan chunga thil tisualtute hi ngaihdam an har khawp mai. Thluthlung hlui dan ang a, "Mit aiah mit, ha aiah ha," tiha han thungrulh ve nghauh nghauh chu chakawm tak a ni. Tisualtu na nâ nâ chu a zahthlak thei ang bera han siam ve hmiah mai chu a nuam dangdai ve riau a ni. Mahse, Bible zirtirna a ni hauh si lo,"Mi tinin thinlung taka in uanaute in ngaihdam loh chuan ka Pa vana mi pawhin chutiang bawkin in chungah a ti ve ang," a ti a (Mt 18:35). Thu satliah mai zawng a ni lo, 'THINLUNG TAKA NGAIHDAM' kha a ni tawp mai a ni. A har khawp mai. A har lai tak hi Van kawngka chu a ni si a, a thlan thisen lian tak ang hiala far pawh kha thil awlai tak chu a ni lo a ni. Ngaidam duh lo chhiahhlawh tehkhin thuah khan chiang takin a langa, a thawnthu kan hre veka sawi thui lo ta ila, bawih chu a pu hnenah tangka talent singkhat a ba a, a pu chuan a ngaihdam a, a chhuaka a bawihpuiin duli za a lo batsak chu a va hrâwka, a pu chu a thinur ta a, a bat a tlak hma loh zawng NGHAISATUTE hnenah a pe ta a ni (Mt 18:34).. Bible rifer hi a tam lutuka, a theih ang ang lachhuak ta ila, Mi an bawhchhiatte in ngaihdam chuan, in Pain in bawhchhiatte a ngaidam ang che u. Nimahsela, mite in ngaihdam si loh chuan, in Pain in bawhchhiatte a NGAIDAM BIK LO VANG (Mt 6:14-15) Tin, tawngtaia in din hun apiangin tu chungah thupawi eng emaw in neih chuan ngaidam rawh u; in Pa vana mi pawhin in bawhchhiatnate chu a ngaihdam theihna tur che uin (Marka 11:25) Sawisel suh u, chutichuan sawiselin in awm lo vang; tumah thiam lovah ruat suh u, chutichuan thiam lohvin in awm lo vang; ngaidam rawh u, chutichuan ngaihdamin in awm ang (Luka 6:35). Hengte atanga thil chiang tak lo lang chu ngaidam duh lo tu chu Vanramah an leng ve lo Hremhmunah an kal dawn tihna a ni.. Hell Vision ropui tak tak neite chuan Hremhmuna tla te an nupui/pasal etc. An ngaihdam theih loh avanga Hremhmun tla an hmu nual maia, a dik lo ang tih ngawt har tak a ni. A theih miau mai. Kan Pathian chuan tawp chin awmlovin misual simte chu min ngaidam theia keini mihringte'n duh tawk chin neia lo rehbun ngawt theih a ni ve tlat lo a ni. Thuhriltu hmingthang D.L. Moody-a chuan," Hei hi hria ang che. Pathian lalram kawngkhar i luh dawn hunah chuan, ngaihdamna kawngkhar kal tlang a ngai dawn a ni," a lo ti ve bawka, Krista hmangaihna ropui leh a ngaihdamna ropui chu midang kan hmangaihna leh kan chunga tisualtu kan ngaihdamna chinah hian a hriat chauh a ni. John Ryle-a chuan, " Ngaidam duh lo te chu Vanrama lut turin an 'fit' lo a ni," a lo ti ve bawk a.. A then chuan kan hre maithei tumkhat chu America ram Colorado state-a Denver khawpuiah nu pakhat chuan fanu kum 30-mi a neia, Seminary- zir a ni ve nghe nghe a. Tum khat chu misual pakhat hian a fanu chu a sawisaa a that ta mai a. Chu misual chuan hmeichhe tam tak a lo that tawh a ni. Tichuan, police te chuan an mana, a fanu chu a ngai em ema, lungchhe takin a tap fo thin. A thattu pa chu a huatin a hua a ni. Zan khat chu a hnenah Pathian a rawn inlar ta a, "Tual thattu hi i ngaihdamloh chuan kei pawhin ka ngaidam lo vang che. Mi dangte sualna i ngaihdam theihloh avangin, i sualna pawh ka ngaidam thei bik lo vang che," a rawn ti ta tlat mai a. Pathian 'aw' ngei a ni tih a hriat chuan a inngaihtuah fim ta a. A fanu a hmangaih em em thattu chu a ngaidam thei ta a, Gideon Society kaltlangin Bible pek a duha. Chutah chuan Pathian thiltihtheihna mak tak mai a rawn lang ta a, chu misual tual thattu chuan Isua Krista chu Lal leh chhandamtuah a pawm ve ta a. Seminary-a Pathian thu zir turin a pui ta a, Hun alo kal zela chu tualthattu chu Missionary a lo ni ta a. Chu ngaihdamna chuan thlarau pakhat mai chhandam lovin, a ngaihdama ngei chuan thlarau chhandamna hna a thawk ta a ni. Paula ngei pawh a hmaa misual lutuk Kristiante sawisatu meuh pawh Pathianin a ngaihdam meuh chuan, chu ngaihdamna avang chuan thlarau bo tam tak a hruai ta a nih kha. Sual thupin thupha chawiin ngaihdam dilin tawngtai ve thin mah ila, Mi kan ngaihdam ve duh si loh chuan a khawngaihna khat Pathian kan tih hian engvangin nge min ngaihdam bik ang? Chutak chu a ni Kraws nun atanga fiah em em chu, khatia Khehbeh tura nang leh keiin dawta sual tinrenga kan hêk lai khan, " Ka Pa anni hi hi ngaidam rawh an thiltih sual an hrelo a ni," tiin misual boral maitur chu min chhandam ta si a.. Kha ngaihdamna avanga thiamchang kan nih laia kan chung tisualtu kan ngaihdam ve siloh chuan ngaihdam kan ni dawn bîk lo a ni. A rapthlak khawp mai. Lalpa ka unauvin ka chungah tisual sela, vawi engzatnge ka ngaìhdam ang? Vawi sarih thleng em ni ang? Isuan a hnenah 'Vawi sarih thleng ka tilo a che'," vawisarih hmun sawmsarih thlengin," ka ti zawk che a a ni a ti a (Mt18:21,22).

SUAL LEH RAMHUAITE TLAWMNA NÎ

A hming atang ringawt pawhin, khûp zawi tawh leh bân uaithla te tan chakna hnâr kan ti lo thei lo vang. Sual leh Ramhuaite an tlawmna nî lo la herchhuak tur chu tu in nge thlahlel lo thei ang? He hringnun indona field-ah hian sual kan dah tlâwm thei lo fo a, hnehna an chang leh nge nge thin a nih hi.. Mahse, Lalpa chakna ringin kan dah tlawm hnâp thei thung. Hla phuah thiam Rev. H. Killuaia chuan, "Indona zawnga rapthlak ber ka nun hi, lehlam lehlamah neksawrin a awm a, vân indona aia nasa zawk a ni," a lo ti ve hial rêng a. Setana hnathawhte hi ngaihtuah chian chuan lungawithlâk loh tak chu a ni. Kan ngaihtuah chiang lo a nih chuan a phuarna ata phelhin kan awm lo tihna a ni thei ang.. Chhungkua, kohhran, khawtlâng thleng pawhin a ni.. Sual chuan a kilkhâwr ber lai pawh a luhkhung zel a, unau piang hmun karah pawh nasa takin hna a thawk a, han beih ngial pawha tlâwm chi pawh niin alang lo, a pung tulh tulh chu a ni si a.. Mahni mimal nun theuh pawh inzawt ta ila, sual lian tawk silo in, kohhranah a kûl a tâia thawk thin pawhin a nuna sual hnathawh rapthlakzia chu sawi tur a nei ve ngei ang.. Mizo mi missionary hmasa Tirhkoh Taichhuma kha Setan'n a tibuaiin a bei nasa ngang a ni ang pulpit tlâng atangin," vân tiauphoa setana rîl ka khei hunah chuan ka van che nasa dawn em!," a ti hial a ni. A hring a hrâna inlar chu nise kei ngei pawh hian ka tûai ve hlakin ka ring.. Hetiang sualin nun a tihrûm avang hian hla siamtu chuan, "Damchhûng buaina ka pêl tawh ang, lungngaihna zawng hnutiang chhawnin, Sualna vânga ka rûmna hi, Min Hmangaihtu ka hrilh ang a," a lo tih ve bawk ni.. Nula pakhat inlarna(vision) hmutu chuan," Hremhmun rapthlak taka an innghaisakna hmunah chuan anmahni sawisatu ramhuaite chuan hlim hmel an pu bîklo, hrem anla nih ve dawn avangin Pathian alo kal anga, anmahni vêk pawh chu meidilah paih anla ni dawn avangin, an hlau a an huphurh em em a, khawvel hi a tawp ang tih an hlau em em a ni," tiin a sawi a, hetiang tho hian nu pakhat Vision- chuan a sawi ve leh a, "Ringtu Piangthar ngat rilru leh tihtakzeta an tawngtai hian, vanram(Abraham Bosom) a thleng chho mai a ni lo a, hremhmun innghaisakna hmun a sawhkhawk thlaa ramhuai ho chuan beng an hupa, ringtute'n Pathian an auh ri an ngaithla ngam lo Pathianin atlansa alak chuan anmahni hrem an ni dawn si a, an hlim thei bik lo" tiin a sawi a.. Hun tlem an neih avang hian alawm ringtute min thlem nasata, an ramah min hruai an tum.. Heta lang chu: Tawngtai tam a pawimawh hle a ni tih hi.. An tlawmna nî tur atan te pawh hian kan beiha, he hringnun kan hman mêk atan pawha intuai hriamna atan a pawimawh si a ni. Pu Patea chuan, "Lalpa khawiah nge ni hmun mi buatsaihna? Daniela angin tukverhah ka thlir ang," a ti a. Daniela mi rinawm pawh, a tih dan ngaiin nikhatah vawi thum a tawngtai a nih kha. An ram lakna kawngah hian an tha a thum ve tawh si lo a, tar ât an nei ve silo, thlalaite zingah mai ni lo in nu leh pa te chungah pawh hna a thawk a, nupa kar thleng pawhin a ni ang, a lian leh a te a thliar tawh lo.. A thurûk awm chhun chu HREMHMUNA a tam thei ang ber hruai a ni. He thu sawi ngat phei hi chu haw tak a ni. Hell vision hrang hrang khaikhawma atanga thu inhmu thup mai chu, hun tlem an neih thu leh, an hun neih chhunga mi sang tam tak Hremhmuna hruai luh a ni a, in peihlote inpeih a tulzia an tlangaupui vek mai.. John Bunyan-a khan 'engtikahnge ramhuaihote hi hrem an nih ve ang? tih thu hi Hremhmun inngaihsakna hmuna a hmuh alo sawi ve bawka, Bible in fiah takin a sawi bawk.. Diabola leh a tirkohte chu Rorelna Hnuhnung lo thlen hunah hrem an la ni dawn a, Hun tlemte a neia a inhriat avangin thinur takin a rawn chhuk thla a nih kha (Thup 12:12), tichuan nghaisak an nih hun tur an hre hle a, ISUA a va kal pawh khan," Hun tiam thlen hmain min nghaisa turin hetah i lo kal em ni? tiin a lo zawt a nih kha (Mt. 8:28,29). Khing vision te pawh khi kan Bible hian a nemnghet chat bawk.. PATHIAN awm pawh kan ringlo hi chu'h ramhuai pawh ka tluk lo tihna a ni. An ni chuan an ringa an khur thin a sin(Jakoba 2:19). Pu Patea vêkin,' Ni ropui a lo thleng dawn ta, Kan nghak Lal Imanuel; SUAL LEH RAMHUAI TLAWMNA NI chu, Chhandam fate kan zalenna tur chu." a tia, chu Chhandam fate kan zalen dawnah chuan heng SUAL Leh RAMHUAITE hian an la châk dawnlo teh a sin.. (page-ah a leng dawn loa, a thu ka ziak ta lo mai.. Thup 19:20;20:10; 2 Pet 2:4; Juda 1:6) tah leh hathialna meidilah chuan chhun leh zan chawl lovin nghaisak anla ni ve dawn a ni.. Engtik niah emaw chuan chu hun chu a la thleng dawn tih hria in, chhel takin a bei tauh tauh ang u.. Ramhuaite ngamloh Pathian kan nei si a... Chhandam fate zalenna tur ka nghahhlelh rualin Sual Setana te tlâwmna nî tur hi ka nghakhlel em em bawk thin.. "Kan zalên hun a lo hnai ta, Kan tân vân nuam a inhawng mêk; Ni ropui a lo thleng thuai dâwn, A rei lo'ng aw a rei tawh lo'ng" by El-Bethela AMEN.. LO KAL TA CHE LALPA ISU.

I HRIAT RENG THIN NI

'Kawngpui a that poh leh accident a tam' tiin an sawi thina, han ngaihtuah vang vang pawh hian a dik viau a ni. Chutah chiah chuan fimkhurna kan tlachhama hotê-ah boralna a thleng thin. Thil zau deuh huau mai leh a hamthatna hmuh tuma kan phêt buai chhenna te pawh hi thlarau nun hian a mil vak lo. A mil loh mai bakah boralna a thlen châwk. Chumai a ni lo, a aia pawimawh zawk boralna tak tak a lehpek pawh awm tawh chuang lo chatuan boralna thlarau(soul/spirit) hremna a thlen thei tih hi a chiang viau a ni. Hengte avang hian a ni ang, Bible chuan, "Mi ngaiha kawng dik ni awm taka lang, a tawp chu thihna(boralna) kawng ni si a awm" (Thuf 14:12) a ti a. Han chîk vang vang hian sual hnathawh hi thil chhe lam sual langsar deuh hi a ni ngawt lo va, buh tak zinga a tak ang tak a lem ni si a lo awm ve thin ang hi a ni. Kan Lalpa Isua ngei pawh thlalerah ni 40-leh zan 40-thlema a awm khan, thil chhe hmangin a thlem tlat lo dân thu leh zawlnei te thu awmsa hmang khan a thlema. Biakin chhip zum atangin Pathian Fapa i nih chuan tla thla rawh, "I chungthu-ah zawng a vantirhkohte chu thu a pe ang a, An kutin an dâwm ang chia; Chuti lo chuan, i kein lung i chuih hlauh dah ang e"(Mt 4:5) Mosia tawngtaina thu hmangin a thlem a ni. Han ngaihtuah zui leh ta ila, tla pawh ni se; Pathian Fapa meuh a nia, a tla silawngin a rinawm loh a ni. Mahse, a thu hnuaiah chuan a kun duh chuang lo. A van ropui em! A zau zawkin han han ngaihtuah leh ta ila, khawvel hian a thlen tur(target) a hnaih tual tual tih hi hnialthlak a har viauin ka ring. Isua hnung kan zuia, harsa tih chang kan nei vek anga chungah pawh chuan tiamchin lam kan pan talh talha, van khu leh tui nihna chanvo neiin kan tana hmun min siam sak chu chang turin ke kan pên a ni a. Chu lo liama nuam a awm loh vei nen, chutah chuan mi rethei chhuanchham pachhiate pawhin,"Khawvel hausakna ropuina leh chawimawina neilo mah i la, HAUSA ka lo ni Krista zarah, chatuan hmun in nuam leh ropui chu ka tana buatsaih a lo ni, Halleluiah ka hausakna chu Lalpaah a ni," tiin he hla hi tui ti takin an sa tho tho. Chubak chanvo ropui chu a awm dawn chuang em ni? Ka sawi tum(point) tak chu hei hi a ni. Modernism hian min eichhe mek ti ta ila, rilru nâ kan awm vakin ka ring lo. Hmani deuh September thlaa VanaPa hall-a function ropui ve tak praise and worship deuh taka an hman kha chîk deuh takin ka lo en ve a, an speaker pawh hnam dang mi a nia, khang a thusawite kha a ropui khawp mai. Chutihrual chuan rinna tak taka Pathian rina beisei chuan khawvelah sum leh pai lamah nuamsain an awm ang tih ang zawnga a hlawkna(prosperity gospel) têl lam kha a vaw liana, vawilehkhata nu pakhatin rangkachak a peka nuamsa taka an lo awm thu te kha a sawi a. A chunga kan sawi nen chuan a inpersan viau mai. Mizo zingah chuan hetiang lam sermon leh ziak hi a awmlo fu thung. a lawmawm satliah a niloa a ropui ka ti lo thei lo. Hetiang rawngbawlna nei hi tunlaina hri a ni tlat maia. Kawng dik niawm taka lang a tawpa kan boralna tur a nih theih a rinawm. Mipui tam zawk chuan an bwr hut huta sap ram kohhran tlu chhe mek an sawi atang pawh khuan a hriat viau a ni. Joel Osteen-a te meuh pawh an bâng bik lo, zawhna an zawh pawhin, a thungrulhna lam leh tlema a harsa lai leh khauh lai chu sawi enah pawh ka ngailo,'tiin a sawi niawm a ni a. Heng thu sap ram kal dan phung tih vel hi C.K.T.P conference 2014 khawzawla neihah khan Dr. Ramdinthara Sailo khan Evangelical takin a rawn hlap ve hial a nih kha. Ringtu kan nia, sum leh pai han neih ve chu kan duh alawm. Heng zirtirna modernism te hi thlang hlauhawm tak mai a ni. 'Lalpa sum min ve rawh' tia tawngtaia rinna tak tak nen beiseina nen tih chuan Pathianin a pe ngei ngei a ni tih lam an vaw lar hlea, chu hamthatna chu tunge duhlo awm ang? Tak tak chu ni se, A thlanawmin AMEN han pek dap dap chu a nuam dawn em a sin. A thente chu, chu thangah chuan kan tânga, Pathianin min ensan deuh niin kan hriaa, hausak a hnekin harsatna kan chungah a thleng zawk a. Pathian meuh pawh kan rinhlelh phah hiala, a nuam chu engruai a lo ni si lo. boralna kawng lamah kan let leh ta zawk chu a nih hi! Chuchuan a entir chu kraws thutak thleng silo, a hrehawm lai leh nakina hremhmun tlâk a hlauhawmzia lam aia a hmangaihna ringawt buaipuia, rinawm taka a hnungzui tumna nei leh si lo, nuam deuh taka Vanram kal kan tumna ram Universalism thurin huang chhungte hi boralna kawng chu a ni tlat. A tam zawk chu kawngpui nuam zau tak lamah kan tleh dul dul tih a lang tlat a ni. Nunna kawng chu a zima a chepa a hrehawm deuh bawk a ni (Mt 7:13,14). Kawngpui zingah chuan sum ngainat na sual(Tim 6:10) te hian engzat tak hremhmun min hruaithleng ang maw. A tawp ber atan chuan a nuam lam thu dik chan ve paiha, Mosia anga reilotê atana sual nawmna himpui aia Pathian thu avanga harsatna kan hmchhawn a tul a, khawharna, tahna ruam te zawh thin mah ila, TUIHNA AWMNA TE KAN SIAM anga, chakna atangin chak leh zualna nen(Sam 84:6) Zion(Vanram) kan Pathian hmaah kan inlan dawn a ni. He hi a goal chu a ni si a.

I HRIAT RENG THIN NI

Lal Davida hian mihring dinhmun leh chanvo hi a hrechiang viau a ni tih a hriata, a thupui(heading) pawh khi Davida zawhna a ni a. "Mihring hi eng nge maw a niha, i hriat reng thin ni? Mihring fapa pawh hi eng nge maw a niha, i kan thin ni?' ka ti thin," (Sam 8:4). Joba paw'n he lai thu hi a lo lam ri ve nasa. Han zeldin hlek ta ila Davida hi mi thilchhût peih tak mai a ni a, he thu a sawi pawh hian zanah mahni chauhin pawnah a thu anga, van boruak zau tak(Universe) mai chu a thlir anga, Thla leh arsi lo eng chuai mai chu a thlir ngei anga, suangtuahna a vawrh nasa ngawtin ka ring. Pathian ropui zia hi amah aia hrechiangtu leh sawi tam tu an awm tlat lo a ni. Chung thilsiam a ngaihtuah chang chuan anmahni tawk theuha an mawizia a hrechianga a sawi nasa bawka, mihring suala khat mai kan nihzia a'n chhût hian thilsiam dang aia kan ropui leh si zia a ngaihtuah nasa tih a hriat a ni. Mihring nihna tlem sawi kan tum anga, bawhchhiatna atanga tan a tul zel si a. a tu a te pawh hian kan bel pawl tak chu a ni ngei ang, inhnialna tawp tawh lo tur rawn lan chhuahna a ni bawk a. Mahse, mihring kan nih chhung chuan sawi loh pawh tum ila a theih tlat loh a ni. Mihring chu suala khat kan nih miau avangin thenkhatte'n chhe lailet der (total depravity) kan ni an ti a, a ni lo ve phei zawng ka ti hauh lo hei erawh a bawblawk hreta uar dan a inchen lo hle. Hetiang hian sawi ta ila, nula aw no nalh tak mai chu T.V-ah a rawn zaia, a aw fâwn pawh a pe dik zaih mai, thiam a tum lutuka a duhthaw leh lutuk chuan atawp thlûk fân lai chu a'n tikikawi kual leh hrama, a tikhawlo leh ta. Chutiang ang chu engemaw zat chu kan awm maithei a ni. A nihna diktak ni tho si, mahse, han uar leh lutuk hian Pathian thu kan kalpui dan a tidang daih mai thin. Tichuan 'lungtum ang lek mai kan ni' an tia, thlarau hi an dahsang hle ringawta, taksa, nunna/rilru (body &Soul) chu an paihthla der maia, tisa châkna han hrîkthlaka sex han hman vel pawh chu sualah an ngai ta thin lo a. Changpât ang lek (Job 25:6; Sam 22 :6) tih pawh chu a nihna dik hrûlah an inhmu changpât leh ngawta. He chhe lailet der hi kan kalpui chuan tumah hi kan inhmu tuitang thei lo ang. Mi bawlhlawh leh sual kan nihna Biblein a sawi chu heta tang hian a fiaha, Paula chuan, " Tumah mifel tak rêng an awm lo, Pakhat mah an awm hauh lo... An leiin bumna thu an sawia an kam chhûngah rûl tur a awm a," (Rome 3:.10-18) a tia, heng atang hian alang bawka, a thu ka ziak thei dawn loa Bible châng rifer hi dah mai ang (Sam 14:1-3; 53:1-3; 22:6; 51:5; Job 25:6; Mt 3:7; 12:34; Isaia 64:6; Phil 3:5-8; Jer 17:9; Thuf 9:3; Mt 15:19). Bawhchhiatna avanga mihring dinhmun chu a chiang hle a ni. He 'Total depravity' in a kawh chu, mi zawng zawng mi tha ber leh sual ber thlengin Adama sualnah kan tel vek a, tumah inchhandam thei kan awm lo. Nimahsela, Thlarau Thianghlim puihna azarah mifelah chhiar kan ni ta ISUA KRISTA THISEN ah chauh chuan. Chuchuan a ken tel ringtute'na kan tih tur tam tam a awma sawi zawh sen a ni lo. Sawi hmasak awm tak a nih laiin helam hi sawi leh ta ila; Mihring hi bung thum awm anga zirtirna (Trichotomy) taksa(body) nuna(soul) thlarau(spirit) tia lak hran daih mai hi a fel hlel deuh Thlarau lama miril tak Watchman Nee-a khan a lehkhabu 'The Spiritual man' ah khan mihring hi bung thum angin a lo then fela, amah hi Krista pasaltha tak mai a ni nghe nghe, a chanchin hrechiangtu Kinnear-a chuan a thlarau nunin a tawn fiah sawina a ni a ti a. Hei hi text bu ang leh doctrince anga ngaiin an lo la ta hlawm a, a ziah danah pawi a awmloh laiin, hmun dangah daih chuan taksa, nunna, thlarau tih chu a bawblawka lo lain thlarau chauh chu an lo dah chungnunga Pathian thaw a nih avangin, taksa leh nunna chu rannungte neih ang lekah ngai an awm ta a ni. Chuvang chuan thianghlim taka han awm vel te chu an dah pawimawhlo hle thin. A hma sawi ang mai hian changpât ang lekah an indah fo thin. Hei hi chu bible zirtir dan a ni thei tlat lo. Mihring hi taksa leh thlarau infin tia bunghniha then (Dichotomy) hi a pawmawm zawka, lang thei (Body) phenah keimahnia bet a awm a, Mizo Bible ah a changin 'thlarau' a tia, a changin 'rilru' a tia, a changin 'nunna' a ti a, saptawngin Soul a tia Spirit a ti bawka sawi hran theihloh thil thuhmun a ni. Eglish Bible lamah chuan, Isuan,"Tunah ka rilru(Soul) a mangang e; eng nge ka sawi ang aw? a ti a(John 12:27) , "Isuan a sawi zawhin a rilru(Spirit) in a manganga," (Joh 13:21), thih hnua thlarau chhuak pawh 'soul' leh 'spirit' in a sawi ve ve. Rakili a thih kha a thlarau(Soul) a chhuah dawnin a thi ta (Gen 35:18) Elijan naupang thi a tihnun dawn khan nuna tih kha 'soul' a hmang leh bawk(1 Lalte 17:21). Soul leh Spirit hi a hman kawp tlat avangin paihthlak tur a awm lo a, taksa an dah pawimawhloh em em pawh chu Pathian faka kut ben nan(47:1) a ngai leh a, a khawngaihna chan vanga thu mai mai thei kan nihloh avangin kan taksa vêka kan pên chhuah a ngai tlat a. Chhandamna kan thawhchhuahpui zelna tur a ni si a.

HLA THIL TITHEI ( Isu ka thla hmangaihtu K.H.B-257.. S.S.S-227)

Tom-a chu Army-a khuangputê a ni a, a invawnfel avâng leh sakhua a ngaihsak avangin 'Naupang Upa' an ti thin. Ni khat chu thing bulah a mah chauhvin a thu a, mittui parawl kiang hian an Chaplain chuan a hmu a. " Chaplain: Tom-a, engtizia nge le? Tom-a: Nizana ka mumang mak tak mai hi ka theihngilh thei lo.. Chaplain: Eng ang mumang nge a? Toma: "Ka nu hi hmeithai a ni a ka farnu Mary a thih hnu kum khat chauhah ka nu chu a thi ve leh a, 'Kei IN nei lo, NU nei lo, Sipaia tangin Indonaah ka rawn kal a ni. Nizan khan mumang ka nei a, chutah chuan Indo a lo tawp a, inah ka haw a. In ka thlen dawn chuan ka nu leh ka farnute chuan min hmuak a. Thi tawh an ni tih rêng ka hrelo an hlim em em a. Ka pu, tuna dam ang chiah an ni" a ti a. Chaplain chuan "Tom, a va lawmawm em! Nu thi lo, la dam vanah i nei chu a lawmawm a nih chu" a ti a. Tom-a chuan a mittui a hru a. Atukah chuan nilengin indona hmunah a awm a, Tom-a chu hliamin a awm tih an hre ta a, Zai ri an hre ta. Ngun taka an ngaihthlak chuan Tom-a zai chu lo niin he hla hi a lo sa a, chang 2-na " Ka Lalpa, Min hruai zel rawh, I vanram min thlen tir rawh." tih chu a sa chuai riai riai a, a tawpah chuan a thi ta ni. Thingbul nghênga lo thi dai riai in an va hmu a ni. Tumkhat chu kum 1831 nipui lai khan Potomac luiah zin mai mai ho ( Excurtionists) rual chu an chuanna lawng chhuatah an awm laih mai a. Mi pakhat zaithiam tak mite hriat hlawh tak mai chu a zai a. An hlim khawp mai a, Hla sak tura an ngen chu " Isu ka thla hmangaihtu" tih hla hi a ni. A chang hnihna tui em em in an sa thleng a, an zavaiin a tiril a fan ta vek a, an sak tawpah chuan an ngawi th(r)uap mai a. Tin, A hnung lam atang chuan Mi pakhat hi a rawn pen chhuak a, hla satu chu a rukin a hre kuaua, a be ta a: "Thianpa ka'n be lawk che. Tun hnai Indonaah khan i vir buai ve rêng em? a ti a. A ni chuan teh reng mai. General Grant-a hnuaia thawk ka ni" tiin nelawm takin a chhang a: Chu ti a ni maw! Kei chu lehlama tang ka ni a. Kum 18 kal a ni ta, tun thla ang chiah, hetiang zan ang bawkah hian i bul lawkah ka awm a ni. Kha mi zan khan i duty a, keini chhim mite Tihtur khirh tak nen kan rawn bawkvak thleng a. Nang chuan min hmulo, I duty pah khan tuna i hlasak chiah hi i sa rat rat a. Kei chuan Silai tinin i thinhnun ngeiah kah ka tum che a, silai kah ka thiam avanga hetianga thlan hi ka ni reng a ni. I hla sak " ka Lalpa min hruai zel rawh..( Cover my defenceless head wih the shadow of thy wing) I tawngtai chhanin a awm a. Ka silai ka hmet puak thei ta lo va. Khami zana in 'Camp' beih tumna pawh keimah avangin thulh leh a ni. Ka lo chhanhim reng chein!" a ti a. Hlasatu chuan chupa bân chu a chelh a, lawm takin ti hian a ti a: " Kha zan kha ka theihngilh ln vang e; rilru nuamlo zetin ka duty a, ka chan kha a hluhawm tih pawh ka hria e. Ka vei kual pahin, kan in lum te, ka thiante leh ka ngaih em em te ka hre reng a. Mahse, 'Chawngzawngte lam a venga enkawltu chuan ama siam mihringte chu a van humhim dawn em aw! Tih hi ka hre reng a. Tichuan ka tawngtai a, thlarauthianghlimin min awmpui tih pawh ka hria a, Hei, tunah kha ka tawngtaina kha chhan in a awm tih ka hre ve chauh a ni" a ti a. Tumkhat leh chu English Channel-ah lawng pakhat hi lungpuiah a invawrh kai a, Captain leh a thiante chu lawnglêngin antlan chhuak a, tuifawnah an pil a. Tui fawn ropui lutuk chuan, a chung sangtakah a a vawrh chhota daih mai a, an him ta dial zawk a ni. Captain Pindan dawhkanah chuan hlabu a awm a, Pencil a awm bawk a, a duh zual laite chu a inrîn teuh mai bawk a. Kha tia thlipuiin a nuai laia a ziak kha a ni. Pencil a a rinna chu chang 1-na. A saptawngin a fiah zawk awm e " JESUS, lover of my soul, Let me to Thy bosom fly, While the nearer waters roll, while the tempest still is high." tuifawn karah kha tiang tak a, chhanhimna hi he hla thu hian thil a ti thei tih hai rual a ni lovang. A inmil thlap mai a ni. He hla thil ti thei tak mai hi Kistian hla lar tamtak phuahtu Charles Wesley -a a ni. Thuhriltu ropui Charles Finney- a kha a thih hma lawkin a ram a fang a; chutih lai chuan, kum sawmli (40) zet Pathianthu a lo hrilna Biakinah chuan tlai inkhawm anlo nei mek a. Hla tak atangin " Isu ka thla hmangaihtu" tih hla an sak rimawi tak chu a hre ta a. Hmuh theih lova hlasate chu a chang hnih tawp thlengin a sakpui ta a, A tuk nichhuah hmain Lalthutthleng vela zaipawl te chu a zawm ve ta a ni. A tawp ber a tana kan sawi hmaih hauhloh tur chu Khawvela thuhriltu ropui kan ngaihsan em em D.L MOODY- a kha a huntawp a lo hnaiha, a thihni a lo thleng ve ta a, a rawngbawlna a, mite hla duh ber pawl leh an ngainat em em " I SU KA THLA HMANGAIHTU" Tih hla hi Pu Moody-a thlanah zalh a nih khan Thlan kotlangah urhsun zet in he hla hi an sa a ni. Mi luhlul em em te, 'Sermon' in an thinlungah awmzia a neih loh te hi, Heng fakna hla tha tak takte hian an thinlungsakte tikeh/titui in Pathianah chakna thar an neih phah thin a ni...