Thursday, 29 January 2015

THUP THEIH A NI LO

Mihring kan nih chhung hian tute emaw hriat miahloa zep rûk hi kan nei fo thina, mimal nun theuh pawh inen lêt ta ila, kan chhungte hriatpui miahloh, chanchin a chhia a tha kan hrilh thin kan thian tha ber berte hnenah pawh kan sawi duh miahloh, nupa te pawh inhmangaih viau mahse an inhrilh chuang loh thurûk hi mihringte chuan kan nei fo thina, chu thurûk chu sual thil lampang lo ni ta ang sela, mahni kan inhre kur thoa, hun a kal zela min rawn thing lêt leh fo thin a ni. Keini aimah chuan Pathian hian a hrechiang lehnghal si a. Hetihian sawi ta ila a fiah deuhin ka ring, Facebook ah hian kan Account Info te hi mi'n an rawn check tih kan hre miahloa, kan friend list-a mi nimiahlo pawh eng ang hmelpu nge a nih leh a thlalak, a thu post thin engkim kan va hmu vek theia, kan va click kual zut zuta, a neitu chuan kan va en sak a ni tih a hre miahloa, a damchhûng pawn a hre kher lo vang, chûng thlalak post leh kan thu post zawng zawngte check tu chuan a rawn like thla ta zat zata, a rawn comment tel ta bawk a nih chuan, chutah zet chuan kan thlalak vêl chu a check a ni tih chiang takin kan hre thei ta a, a chhan chu kan Notification-ah a rawn lang tlat a ni, a rawn titu chuan, 'ka check lo' tiin pha mahse, a check -zia leh THUP THEIH a nih lohzia chu chiang takin kan hre thei a ni. Heta tanga lang chiang ta chu Isua ngeiin a sawia,"Lang lo tura thuhrûk eng mah a awm lo va, hriatloh tura zêp rûk eng mah a awm hek lo,"(Luka 12:2) tiin. He thu vêk hi tawngkam dang hretin,"Puan loh tura zêp eng mah a awm lo va, lang lo tura thuhrûk engmah a awm hek lo,"(Mathaia 4:22) tiin a rawn sawi a. Khawvelah ngau ngau hian chuan, dawt sawi thin pawhin a tawp a tawpah chuan inpuan hun a neia, chutihrual chuan a chunga tehkhin thua mi Info kan va checka an hre miahlo ang mai hian he khawvel kan awm chhunga thûk inthup hriatchhuah miahlo hi a awm ve thei hrim hrim a ni. Nikin nî-ah erawh puan a la tul ngei ang, khilai Bible châng tarlan khi a dikzia lang zel mahse, a la famkim lehzual ngei ang. Hla phuahtu Pakhat chuan, "Nun chawllo ringtu i nih phawt chuanin, Thinlung thlerin amah pan la; Zep rûk leh sin rûk i neih zawngte, Lalpa hmaah puang chhuak thuai rawh," a lo ti a. SUAL INTHUP hi a awm thina, a huatthlallain mahniin kan tuar mai bakah midang daih kan rawngbawlpuite thlengin a nghawng thei tlat a ni. Jona nunah khan a chiang khawp mai Lalpa hmahah a sual thup a tuma Ninevi pan ta lo chuan Tarsis lam a pan daih maia, thlipui nasa takin a rawn nuaia amah maiin a tuar lo, lawnga chuang midang khan a tawrh ve phah ta kha a nia, tlanbo san tum mahse Pathian chu bum theih a nilo a, langlo tura thuhrûk engmah a awm lohzia a rawn lang ta a ni. A kohna hmuna a kal duh lo pawh chu a ti diklo tih a inhmuchhuak leh ta a ni. Lal Davida nun atangin a hmuh theih leh bawk Uria nupui a muttpui hnu khan thil a tisual tih a inhria a, lungchhe takin a ngaihdam a dila, Sam 51-na-ah kha a rawn chham ta a,"Aw Pathian, thinlung lunchhia leh inchhir ngawih ngawih hi i hmusit lo vang (Sam 51:17) a ti thlawt mai a ni. Lal Davida hi a nun a beidawng tih a hriat a, a tawngtaina hla rêng rêngah hian Pathian a ngaihzia leh amamawh zia a chham nasa hlea, nun beidawn takin Pathian hlat thei ang berah awm a tuma a ni tih alang, mahse, Pathian hmaah zet zawng engmah a thup theih loh tih a hrechiang khawp mai,"Thimin min khuh bo tlat se, Ka vela êng hi zan thim ni se' timah ila, Thim pawhin i lakah chuan eng mah a hliah lo va, Zân hi chhun angin a êng zawk a ni," a tia, a va han hre chiang em! Chu mai a nilo, "Vanah han lawn ila, chutah chuan nang i awm si a, Seolah mutna siam ila, ngai teh chutah chuan i awm bawk si," hmun hla tak tuifinriat tawpah pawh Pathian hi bum theih a nihloh zia a rawn sawi a ni (Sam 139:7-12). Pu R. Lalremruala chuan,"Kan sualnate thup bo tumin kan buai thin, Mahse kan chi theh ngeite chuan, Kan nihna alan chhuahpui leh si thin, Engmah rêng THUP HLEN THEIH A NI LO," tiin hla a phuah chhuaka. Lei leh van lal ber hmaah chuan engkim mai hi saruak leh inhawng sa ang mai a ni tlat si a. Helei rorelna sangberah pawh thurûk inthup chu puanchhuah loh a ni foa, zêp theih a ni si, Mahse rorelna Leilam rorelna mai nilovin vanlam rorêlna kan hmachhawn dawna,"Pathian rorelna thutphah hmaah kan vaiin kan la ding dawn si a, "Lalpa chuan, mi tinrêng Ka hmaah an la kûn anga, Lei tinreng pawh Pathian hnenah aninpuang ang,, tiin chhian ka chham,"(Rom 14:11) a ti a. "Miten thu lawilo an sawi a piang chu thu vêk chu rorel niah sawifiah a la tul ang" (Mt 12:36) tiin a sawi leha, engmah THUP HLEN THEIH LOH a nih avangin mitthi pawh a lian a têin tuifinriat mawng a mi pawh an rawn inlan vek dawn si a mitin an thiltih ang zela rel tur a ni(Thup 20:12,13). "He khawvelah hian kan thiltih sual thin te'n, Min uma kan buai leh fo thin; Kan nihna dik haihawn a nih hunah, Tunge ka nih kan la hre dawn si." Engnge kan dinhmun le?

LALPA LO KAL LEHNA (second coming)

Kan Lal Isua hi a tlansa te lam tur hian a rawnla kal leh dawn a ni tih hian min tihlim thin. Ka nghakhlel bawka, a kianga awm chu ka chak veng veng thin. Engtikniah emaw chuan min rawn lam leh ngei ang tih ka beiseina chuan chakna min pe a, harsatna eng eng emaw ka tawh a, Mihring thilah nun beidawng taka ka awm lai pawhin, chu ka beiseina avang chauh chuan a rawng ka lo bawl ve a, nangni pawh in ni vek ang ka ring. A thlamuanthlak em em maia, harsatna ruamah pawh hlimna min pe thin a ni. Tuarna te pawh tawng thin mah ila,' Tunlaia tuarna te hi nakina kan chunga ropuina tihlan tur nen chuan tehkhin thamah ka ruat si lo (Rom 8:18) a tihte hlei hian chakna min pe thin. He Lalpa lo kallehna thu te hi Pulpil Sermon, T.v etc. Ka ngaihthlak te hian ka hlim lutuk hi ka dam lai ngei leh ka mit hmuh ngeiah hian Lalpa rawn kal tur hi hmu ila ka van ti thin em! A nihna takah chuan ringtute innghahna laimu a ni a, Paula'n 'Keini zawng vân khua leh tui kan ni si a, Vãn atanga min chhandamtu Lal Isua Krista lo kal tur chu nghakhlel takin kan thlir a ni(Phil 3:20) a ti a. Paula ngei pawh kha Isua rawn kal leh tur (Second coming) chu a damlai ngeia hmuh a beisei a nih kha. Paula vêkin' Chuvangin, hêng thu hian inthlamuan tawn rawh u(1 Thes 4:18) a ti a.. A van thlamuan thlak em! Joba ngei pawh kha a bâng bik chuanglo' Ka Tlantu chu a nung tih ka hre si a, Nakinah chuan leiah hian a lo la ding ang( Joba 19:25). A sawi zawm zel a, Ka vun hi tihchhiata a awm hnu in, Ka tisain Pathian ka la hmu ang. Keima tan ngei ka la hmu ang a, ka mitin a la thlir ang, midang nilovin. Joba hi a mihring tak chuan a beidawng ve a ni. Sualna a nei si loin a tuar nasa si a. Mahse, Hlimna thurûk neitu a ni si a. A hlim a ni.. A tlantu chu a hmu ngei ta si a. Hun hnuhnung (Eshatology) ah hian ngaihdan hrang atam avangin fimkur a tul a, theory chi hrang hrang RAPTURE- Partial rapture, Mid-Tribulation theory, Post-Tribulation theory, Pre-Tribulation. MILLENIAL KINGDOM- Premilenialst- Pre/Post Premilenism- Dispensationalism DANIELA HAPTA etc. (Mithianghlim lawr, kumsang Lal ram) tih vel kha sawi ka tum lo a, Heng theory- pawh hi Lalpa lo kal lehna vek a ni. Mahse, a kual kawi vel mai mai a. Ngaihdan a hrang nuai bawk nen. Kristian te thurin dan tlânglâwn angin ka rawn sawi direct ta tawp a ni. A pawimawh ber chu A LO KAL LEH DAWN tih leh PHUBA a la dawn tih hi pawm ila a him tawk hle. Vana vantirhkoh zawng zawng nen a bo a bang awmlovin an rawn chhuk dawn a. 'Vântirhkoh chungnung ber aw nen' a tihte kha a ropui dawn mange MICHAELA a nih hmel lehnghala, a ring khawp ang, tuifinriat chuan a chhunga mitthi awmte chu an chhuah tir bawk a(Thup 20:13) a tih ang khan chu niropuiah chuan hmakhawsanga lo thi bo tawh tumah hmuh loh ruang hlawm pawh nilo te kha an rawn chhuak vek dawn a, nu pumchhunga awm thla chanve lek a upa an sawi dan phei chuan 'thi hlawm' an tih mai, an tihtlak ho te nen a lian ate in an rawn tho vek dawn a, haider theih a ni dawn lo a ni. ISUA ngei chu leia a awmlaia a chhoh lehna Olive tlângah ngei khan a ke a rawn nghat dawn a. He lai hmun hi an sawidan phei chuan a ke rawn nghah lehna tur a nih avangin indona a thi ruang zawng zawng kha he thlan laih har takah hian insi khupin an zalh a ni awm e, an zalh tak avanga thimchang tur nitak maw. A tlâng te chu a phel darh vek anga, a kar ruamahte chuan an tlanbo dawn a ni. A ni tur pawh, a êng lutuk lo vanga, a thim lutuk lo vang (Zakaria 14: 5,6). A rapthlak dawn Ni tihthimin a awm anga, Thla pawh a eng tawh dawn si lo a. Chu mi hun rapthlak turzia chu tudang nilovin, Kan Lalpa Isua ngeiin chiangtakin a sawi a ni. Zawlnei Joela chuan' Vânah leh leiah thilmak te ka hmuhtir anga, thisen leh meite, meikhu dingte nen. NI thimah a chang anga, Thla thisenah a chang ang (Joela 2:30,31) a ti a ni. A van rapthlak dawn teh lul em! Tunah pawh 'A lo kal lehna thutiam chu khawiah nge? Siamtirh atangin engkim a awm pangngai angin, chi thlalhtute mutthilh ni a la tawh kha ala awm zel alawm( 2 Pet 3:4) ti te pawh an awm ta nuk mai, an ring duhlo a nih zawngin an rin ang a ni hauh lovang. Ka thian duh tak, nang leh kei hian he hunah hian Lalpa hmun siam Jerusalem thar chu ka luah ve thei lovang tih a van hlauhawm em! Engtik hunah pawh lo thleng thei a ni si a. A rapthlak dan tur chu vawikhat tal han ngaihtuah ve leh teh.. ISUA I PAN MAI TEH ANG.. 'Ngai teh, ka lo kal thuai dawn e, mitin an thiltih ang zela pek turin ka lawmnan ka hnenah a awm( Thupuan 22: 12). 'Chumi niah chuan Vânte chu nasa taka riin a boral ang a, thil bulte chu meia em ralin a awm tawh ang a, lei leh a chhunga hnathawh awmte hi a kang ral ang(2 Pet 3:10). MEIDIL A PAIH MAI kan nih chuan inchhirin awmzia a awm tawh ngai lovang. "Thuhriltu leh zaipâwl zawng zawng, An lo reh thuap tawh ang, Vanin khawvel a au vang a, Lal hma a ding tûrin," HMUN A LA AWM E ti a min sawm lai hian kan HNAR mai dawn emni?

CHAWIMAWIIN AVAN AWM REILO EM!

Lei leh van lalber Isua Krista kha, a lo pian hma hawtin kum BC 781 chho velah khan alo pian tur thu te chu Zawlnei Isaia khan alo puang tawh a, Zaw Mika pawhin a lo puang bawk a, Juda te phei chuan an lo puan danah khan an buaia thil inkawkalh ang takin an ngai a, Lal ropui tak anga rawn kal tur a ngaih kha a ni. Isaia chuan 53:2- chhoah chuan Pianhmang thatna leh mawina reng reng nei lo mirethei daikil kara mi niawm takin a sawia kan natnate phura kan lungngaihna a phurhin Kross a rawn sawi thleng chho zak a, Isaia vêkin ropui taka Davida Lalthutthlengah rawn thu turin a sawi a..ngaihdan phir alo pianga. Mahse ropui taka a rawn kalnatur a sawi akha chu kan hmabaka a rawn kallehna (second coming) sawina a ni.. Bible hi hrilhlawkna (prophesy) a nihna angin alo pian avanga Nausen suat tur thu te Nuin a ril arah thi ta chu lungchhe taka a tah hawm hawm maite chu Zawlnei Jeremia chuan "Rama khuaah thawm an hria Mitthi ngaia tap tlawk tlawk, Rakilin a fate a taha, A fate an awm tawhloh avangin Thlamuan theih a ni lo,"(jer 31:15) tiin alo sawilawk leh bawk a.. Hrilhlawkna ropui ber an tih Daniela hapta chhoah pawh khan Hriak thiha(Isua) pian tur leh a thih tur thu kha kum BC hunlai atang tawh khan anlo sawi daih bawk a.(Dan 9:24-). A lo piang chhuaka a thih leh tur zia a chu khing rifer atang khian a chiang thawkhat a.. Kan tan liau liau a ni. Leia lalte anglo takin alo pianga, Leia lalte chu an ropui zia England Lal Royal family atang khuan kan tinzawn thei vek ang.. An pian hma hauhin alawm dan tur planning felfai nen anlo rirup kha a nia.. ISUA chu khatia Zawinelte'n an puan khan Messia chu an beisei khawp mai. Mahse, A lo pianga tlanbopui ngai khawpin a awm a, ranthleng mai kha a chan a ni ta. Juadate beisei anga alo pianloh mai bakah a rawngbawlna atang reng khan Sawisel kha a hlawh char char a. ISAIA sawi ang khan hmuhsit leh duhlohvin a awm a, lungngaihna hria natna hria a ni.. Mahse, thihthlenga thuzawmin alo awm ta a. A pa rawng chu bawlin theihtawp a chhuaha, Kei inti ve tawk Pharisaite leh lehkha ziaktute chuan an bei char char a, Dawtin an hek fo bawk a.. Mahse, a zamlo thih thlenga thuzawm kha a ni tlat a. Lei leh van Chhandamtu meuh khan In leh lo a neilo 'mihring fapa erawh chuan lu nghahna hmun a neilo' tiin amah vêk khan alo sawi a. Chawimawin vawikhat chiah ala awm zui a. LAL a nih zia chu Jerusalemah lantir a ni ta a mipui zingah atam zawkin kal kawngah an puante an phaha (mat 21:8) ropui takin Sabengtung chunga chuangin Jerusalemah chuan a lut ta a.. A hnu reiloteah "krawsah khengbet rawh" tiin a mah chawimawitute ngei pawh chu an au rual ta.. He khawvelah kum 32 chiah aleng a, chutah 'nikhat atan nikhat hrehawm atawk" tih ang maiin nikhat chiah chawimawiin a awm a. CHAWIMAWIIN A VAN AWM REILO EM! Lei leh van lal ber nisi chu... Nang leh kei kan sualna avanga a retheihzia hi aw! Misualte min chhandam nana a thawh hi a van ropui em! A VAHVAIHNA JUDAI KHA TAWK RAWH SE... ISUA'N thuawih turin min zilha Bible hi fimkhurna tur thu vek ti ila, a sual tam awmlo ve.. Kan nun fimkhur taka kan hmana, a thu kan awih chuan KAN CHAWIMAWI a nih leh mai. Kha leh chen kha ropui taka chawimawiin a awmlo, a awm chhun pawh a reilo lutuk. Mahse, Ro ala rel dawn a.. Olive tlang atangin Jerusalemah Sabengtung chunga chuangin ropui takin a lut ang khan A tlan sate lam tur leh phuba la turin Sakawr vâr chungah chuangin vantirhkoh rualte nen kha Olive tlâng Jerusalem ngeiah khan ro a rel tawh anga.. A tira Zawlnei sawi ang khian Davida Lalthutthleng a thu in ro a rel (last judgement) dawn a ni... AMAH CHAWIMAWITU chu min la CHAWIMAWI VE dawn a ni.. He Jerusalem luh champha ah hian atan in pe thar leh ang u... Kan sual zawng nen i pan ang u...

CHATUAN ATANA HREMNA

Ka téttê atanga tawh a vawiin thlenga ka rilrua reh thei ngai lo chu hei hi a ni. Hremhmun hi thilsawi nuam pawh a nilo a, sawi loh chi lah a in bawk hek lo, Sermon vawi tam tak kan ngaithla tawh a nga, hremhmun hlauhawmzia hi ngaihthlaktur a tam vak lo. Ti ve khanglang ila, kei rinna kawnga naupangtê pawh hian ka hriat theih chinah pawh hian Sermon tam tak hi ngaithla ve tawh a, hremhmun hlauhawmzia hi 20% vel hi chu ngaihthlak tur a awm maithei chauhin ka hria. Hremhmun thurûkte hi sawi tam ila ka duh thin. Pa hmangaihna lam, tilo theilo kan nihna kan sawi uar viau a, pawm lah a nuam a 'AMEN' pek pawh a nuam dap dap khawp mai. Chtihrualin, kan piangchhuak hlawl hi hremhmun fa kan ni a, hremhmun kal tur hian tum vak pawh a ngailo kalsa kan ni ringawt mai a. Chutah hremna tuar lova kan awm theih nan Pa in a fapa mal neihchhun khawvelah a rawn tira, kraws-ah kan sual zawng zawng a tlan ta a, kan vahbo san lai pawhin a hmangaihnain min la zawng hram hram a ni. Hremhmun vang a ni zawk dawnlawm ni? Pa hmangaihna ropui zia chu hremhmuna kan tlak a hlauh avangin chance min la pe zel zawk a nih hi! Chu zawk chu Pa hmangaihna diktak a ni tih i hria ang u. Han sawi ta pawp ila facebook kaltlang hian hremhmun sawi dalna, intihthaihna ang leka ngai, Pathian chu hnangaihna a khat a ni a, tumah a hrem tak tak lovang tih ang chite, Lal Isuan a sawi ngei te sawidal vak a, reasoning vak kan awm thin a, chatuana hremna a nilovang, hremhmunah kan sual a kang fai vek dawn a, a nuam zawng leh ngaihtuah buai ngailo ti a post ka hmu hnem ta khawp mai a, Setana Agent lian tak niin ka hria, vawi tam tak ka sawipui ve ta a, an awih tâk pawh ka hre hlei lo va, rapthlak tak a ni. Salvation Army hmuchhuak tu General William booth-a chuan," Ka thu chu ni sela, rawngbawltute hi college-ah kum thum lai training ka pe lovang che u, hremhmunah darkar 24 tal tuar turin ka thawn vek zawk ang che u a, chu chuan training azawnga tha ber a pe zawk ang che u" a ti a ni. Booth-a vêk hian kum 150 lai kal tawhah khan Kristiante chunga thlengtur a sawi lawk chu "HREMHMUN TEL LO VANRAM" hi a ni. A dik hmel khawp mai, kan hun tawn atang hian a dikzia a lang a ni.. Hremhmun dahtha hi kan awm ang tih a hlauhawm hle. Hmana tang tawhin sawi dalna a awm a, tunlaina thlengin chûng zirtirna chu tlém lo en ila. 1. UNIVERSALISM: He ngaihdan hi mi zawng zawng chhandamna huanga dah a ni a, hremhna anlo tuar a nih pawhin a tawpah chhandam leh vek an ni ang. Theologiant lar tak kan ngaihsan ém ém Bible Commentary ropui William Barclay-a pawh khan a thih dawn hnaihah mi zawng zawng chhandam kan ni dawn a ti a, a ropui lo hle ang. 2.ANNIHILATIONISM: He rindan hi chi hnihin a kal a, thihtheihlohna hi amah chhandamte tana pek a ni, a pekve loh te chu hremhmun meiin a kang ral ang. Pakhat lehah chuan hrem an lo tuar a an sim chuan ngaihdam leh tur a ni. Hei hi dik se Hremhmun chu a ruak hul dawn tihna a ni ang. BIBLE in thi ti a a sawi hi 'boral dêr(annihilated)/ tiral daih( non existed) tihna an ti. 3. FINAL RESTORATION: He rindan hi hunreitak hnuah ramhuai ho leh mihring sual tak te sualna pawh a hremhmunah a kangfai dawn. Amahah chuan engkima engkim a nih avangin engkim a la inzawm khawm leh ang. 4. CONTINUANCE THEORY: Hei hi a tharlâm hle a, thih hnuah kan nundan chhawm zui zel theih dan a ni. A dang pawh a la awm a, mahse, duh tawk ila, heng ho pawh hi a inzûl tlangpui vek a, thu post ka hmuh tawh zing a mi "HUMANISM" hian mi rilru a luah hneh khawp mai tih a lang a, mihring inzahna, Pathian Hmangaihma lam la vâwng vek an ni a, Pathian in a hrem lovang, Pathian hi a FAIR lo an ti a ni.. Heng zirtirna hi dik se, Bible nen inmilse chuan a tuipui pawlah pakhatna ka nih loh pawn top 10-ah ka lang phak ang. khawvelah nuam takin sex, drugs etc. Han ti ila hremhmunah awm ila sim ila chhandam kan nih lehte chuan chu tluka tha chu a awm dawn em ni? Mahse, Bible a kalh tlat si a ni.. BIBLE in engtin nge a tih. Chatuana zahna leh hmuhsitawmna (Dan. 12:2). Rawhtuina meipui(Mt. 13:41,42). Innghaisakna hmun(Lk.16:23). Inchhir sawt tawh lohna (MT. 12:32). Kumkhaw hremna (Mt. 25:46). Harhfima tuarna hmun (LK. 16:19-31). Tuihal dang chara tuarna hmun. (Lk. 16:24). Tah leh ha thialna hmun (Mt. 25:30) mi hausa leh Lalzara chungchangah thil chi hrang hrang fiah takin kan hmu thei.. Kan Bible ngeiin a sawi a, hremhmun inlarna (Hell Vision) neiten an sawi chu LUNG(warm)ten an bawm nuai nuai a, an thi ve lo (Isaia 66:24; Mk 9:48) A pawimawh ber chu Isua I nei tawh em? ISUA neilova kan thi a nih chuan a chunga kan sawi khi kan hmachhawn dawn a ni. "A nuam hle mai" ti a sawi tur chi a ni lovang... "HREMHMUN a awmlo a nih te chuan Bible te hi hal hluah hluah ila. BIBLE zirnan engvanginnge hun kan khawhral vak ang" by D.L Moody.. Chhun leh zanin chawlh rêng an nei lovang (thup 14:11)... CHATUANA HREMNA hmun tur a ni.. A hrechiangtu Isuan a sawi hi i awih mai ang u.

PATHIAN MI TE TINAWMNAH SUH

Vawikhat chu ka hriatchian em em mai, Pathian thlarauin a thuam mi pakhat chu Pa Pakhat hian dik lo takin a hek a (a hming ka sawi lo mai ang), khinglet duh nise a hektupa chuan thiam a chang lovang. Mahse, a thungrul lova, rilru na tak chungin Pathian hnenah a thlen tawp mai a. A hnu thla khat pawh a ral lo tihah chuan a hektupa chu nat lawkna awmlovin zankhat thilthuah a thi tawp mai a ni.. He mi atang hian ka harh phah sawt a, ka rilruah vawi tamtak ka ngaihtuah a, Pathian hian a mihriat te chu an thlavâng a hauh hle tih ka hriat phah a. Fimkhur a van ngai em! Kan Bible hian a phal rêng em?? A phal lohzia hi a chiang hle in ka hria,, ka sawi fo tawh nangin ka'n sawh leh te'ng. Pathian zawlnei kha Lal Nu Sual lutuk Jezebeli khan dim lo tak in a rawt chiam a, A pasal Lal Ahaba ngei pawhin pawi sawi lo Nabotha grep huan a chhuhsak a, Pathian thinurna chu buru tak a ni.. Zawlnei Elija sawi lawk ang ngeiin Jezebeli chu inchhawng atanga theh thlain a thisen chuan sakawr tawlailir a per nguai mai a, a luruh leh kut bawr chiah kha a awm a, Uiin an ei zo vek a ni. A pasal Ahaba ngei pawh Uiin a thisen an liak ngei a ni. Zawlnei sawilawk chu a thleng dik vek a ni. A van rapthlak em!! Lal Davida chanchinah kai leh ta ila, Lal Saula khan thah a tum a, a zawng a. Davida chu a tlanchhia a ni.. Davida chuan amah thah tum tu kha that ve mai awm kha nia, Saula mutthilh lai khan a puanfêm hmawr pawh a hlep thei kha a ni a, that duh nise a that ngei ang. Engvanga that lo va zah tlat nge?? Saula kha Pathian hriakthih a nih tawh tlat avangin a that duh lo Pathian pawisawi a hlau a ni. Saula chu a tlu a, ngunhnamin a in tibûr a, a chhiahlawh hnenah min that rawh a ti a, a that ta a. mahse, Davida chu a lungawi thei tlat lo, a thinrim em em a, Pathian hriak thih that tu chu tunge i nih? tih pahin a that ve nghal a ni. Pathian mite amah fakin an lâm a, anlo chena deuh a ni ang. Sawisel hi a him ber lo a nia, awih chin erawh neih mai tur, kan chanve loh chuan kan hrethiam kher nang. Sawisel vak kha a tha ber lo.. A mihriat Thlarau Ordained/Thlarau Baptisma te ngat phei chu Pathian hian a chhan tlat a ni.. Sawitur tam tak a awmawm e.. 'Thlaru Thianghlim meuh sawichhia chu ngaihdam an nilovang,' a ti a. Hei hi hriat a tha hle mai. TRINITY atang hian a fiah em em a, thlarau hnathawh sawichhiat te pawh a kawk theia, chumirual chuan Isua pawh hi a awm lovang tite pawh kan awmta nawk a, Pathian ngei pawh a awm kan ring zo tlat tawh lo . A then te phei chuan debate te neiin an in chaltauh ta bap bap mai. A pawi hle ang, an chungchang hi he leiah ngei pawh relfel a ni thin a, rorel hunah phei chuan an insawifel a ngai hle ang. Sawifel theih erawh a ni hauh tawh lovang.. "Tin, ka hrilh a che u, miten thu lawilo an sawi apiang, chu thu vek chu rorel niah chuan sawifiah a la tul ang. I thu vek chuan thiam a chantir ang che a, I thu vek chuan thiamloh a chantir bawk dawn che a sin," a ti a (Mathaia 12: 36, 37). A van pawimawh em!! Kan tawng thlahduhdah em em mai te hi he leiah pawh a man chu kan ak hnawk zel a, kan chungah bawk a rawn let a, "i thu vek chuan thiam a chan ang che a, i thu vek chuan thiamloh a chan bawk dawn che," a la ti ta deuh deuh a, fimkhur a van tul em!! He lei a kan dam chhung ngei pawn kan tihdikloh rah kan tel chu a ni a, action pawh a na hle thin a ni. Tah tak hian Mihring chu kan la inbum thei fo a, Mahse, Pathian chu kan bum thei dawn der si lova, rorel niah sawifel a ngai ang tih a van hlauhawm em!! Chung hun a sawifel ngai lo leh he leiah ngei pawh kan thil tihsual man kan tuar loh nan.. Fimkhur taka nun hman hi a van tul em...!!!!

I PATHIAN TAWK TURIN INPEIH RAWH

He thu hi Pathian thu awih tha duhlo Israel te Lalpan a zilhna a ni a (Amosa 4:12). kan Bible hi han keu ila a bu pumpui maiah hian Isarelte chanchin hian hmun a luahkhat vek ti ila a sual tam awm lo ve, Zawlnei Isaia, Jeremia, Ezekiela bu te han chhiar hian a hnam thlan laka Lalpa dawhtheihzia leh a thungrulhna thu leh khawvel hun tawpna tur tak tak chanchin kan hmu a, Israel ho kha Hmeichhe hur nen an tekhina Ezekiela buah phei chuan chipchiar tak a ni. Hmeichhe pasal nei khawpkham lo mipa dang melh uire leh nawhchizuar ang maiin an sawi a ni. A nilahtaka, Pathian nung awm renga, Milem Pathian biak duhna an neite tlat te kha, Kanaan ram anluhna tur kalkawngah serhtanloh Hit, Paris, Hiv, Moab, Amon, Edom, Sidon hote chu nupui pasalah in nei tur a nilo a, in faten an hmeichhia te an pâwl tur a nilo tih a ni a, (Ex 34:16; Deut 7:3-4) Solomona ngei pawh khan thupek a bawhchhia, an nula te a hmangaih tlat si a, thupek a nih chhan pawh an milem pathian an biak a hlauh avang a ni a, Templeah milem pathian a la lü ta a, a hnu zelah 2Lalte pumpui kan en chuan Juda leh Isrel lal chanchin kan hmu a, lal dangin Pathian chawimawiin milem pathian an halrala an thi ta a, a rawn thlaktuin milem pathian bawk chu a rawn tunding leha, Pathian thinurna rawn thleng chu rapthlak tak tak a tam mai.. Lehlamah a remruat hi a mak thei khawp maia, khang sertan loh nupuia neih loh tur nisi kha, Samsona khan Philistia mi nupuiah a nei leh tlat a, Pathian remruat a ni leh hlauh bawk sia, A remruatna hi a mak thei khawp mai. Pathian phatsan chîng an nih avangin, Lalpa a lungawi lo a, Aigupta ram atanga a hruaichhuah phat atangin an hel char chara, thilmak tam tak hmutute ngei chuan Lalpa an tlanbo sana, Chumai nilovin, an hmeichhia te lah chu a inti miliana saingho chungah an thu a, Basan ram sebawng chawm thau ang maiin an inei thaua mirethei te an nek chep em em bawka chu chu Zawlnei Amosa hmangin Pathianin a sawi a ni, Sodom leh Gomorra khua ka tihchim lai angin in zingah mi thenkhat ka tichim a, misual ka hrem a, chuti chung pawhin ka hnenah in kir lo. Chuvangin aw Isarel, i chungah hetiang hian ka ti ang, hetiang hian ka tih dawn a vangin, aw Israel "I PATHIAN TAWK TURIN INPEIH RAWH" (Amosa 4:1-1a) a ti a.. Genesis hun lai atangin thuawih lohna chu a hluarin a rawn tarlang tan nghal a ni.. Thuthlung thar lamah Paula chuan rawn sawi lehin Pathian hre sia milem pathian biak an hrat thu a rawn sawi leh a, Siam tirh ata thil siamah fah takin a Pathian zia alanga pasal dang an nei leh hram a, chuvang chuan chhuanlam tûr an nei lo, a van rapthlak em! mi chapo na na chu fingah an inngaia, thi thei lo Pathian ropuina chu thi thei mihring te leh sava te, fuliafa te, rannung te lemah an chantir ta si a(Rom 1:18- 23). An lo chapo rênga, khang hunlai atang daih tawh khan tunlai scientist te nghakfak thla leilunga pem chhoh tumna ang mai hian an rilru pawh a lo dâk sânga Zawlnei Jermia buah khan Israel hmelma hlun Amon-ho hremna tur thua Lalpa thu chhuakah chuan " I intih râpthlakna kha i thinlung chapo bumna che a ni, Aw nang lung kara tlâng chhîpa chêng thin! Mu angin, sang takah i bu chhep ma la, Chumi atang chuan ka LA THLA tho vang che' (Jer 49:16) a ti a, he thu vêk hi Zawlnei Obadia buah Edom ho hremna tur a sawinaah a rawn sawi leh bawk a ni (Obadia 1:2-4).. Arsiah bu khuar mahse a pawt thla dawn tho a ni.. Helam chu sawi tur a tam lutuka duh tawk ila. Khing chanchin zawng zawng hi a hunlai anga zuk dah ngawt chi a nilo a, kan dah a nih chuan tihsual lian tak kan nei ngei ang, BIBLE Pathian thawk khum a nih miau avangin, a nihlohna chance zawn vak pawh a tullo tunlai kan hun tawnah a pawimawh zel a ni, hmeichhia kan tehkhin ta sa sa bawk a, Isua Krista hi pasala nei silo hian khawvel thilah kan uirein mawi lo takin kan lo inphalrai lutuk ang tih a hlauhawm takzet a ni.. Chu tak chu Pathian thinurna a ni tlat si a ni. 'Hun leh tui lianin tumah a nghaklo' tih a ni a, hun chu a kal hret hret a, khawvel thila kan lo uire san a ni pawhin a nichuan min ngaidam thei a, Mosia dana uire nu an man pawh Isua hmaah an hruai ngawta, a ni chuan a lo ngaidam a, amaherawh chu simna nun a ngaia, chutiang bawkin minlo pawtsawm tawh naa min tidam leh dawn a ni. A hnaih lai hian i pan ang u. Thihna te hian mihring chungah ramri min kham sak ve lo a, mi ropui kan nih avang ngawtin kan pumpelh ngawt thei lo a, Sum leh pai hi a hlu hlea, mahse, mi hausa ber paw'n a sum neih avangin thihna chu darkar tam a pawt khawtlai thei lo. A pawimawh chu thlarau tho leh tur kan neih miau avangin thiam changa lal hmaa kan awm ve theihnan tuna hun kan hman mek hi a pawimawh a ni. Nakinah tia khek tlat tu te chuan chatuana inchhir sawt tawhlohna hmunah kal dawn si a, kan hma hun kan hre lo a, engin nge min hmuak tumahin kan sawi lawk thei lo. Chuvang chuan I PATHIAN TAWK TURIN INPEIH RAWH.

NUIH ÂTTHLÂKZIA

Israel lal ropui ber finna lam thu-ah pawh amah aia fing awm leh tawh chuang lo tur Solomona khan, "Nuih hi a âtthlâkzia ka chhar chhuaka, hlimhlawp lah eng ruai a ni lo," (Thuh 2:2) a lo ti hlawl maia. Kan hlima kan nui sáng(smile) hi chu a nih a rinawm lem loh a, chutihrualin kan hlima kan han nuih tawh hi chuan a lehpek chu kan nawi hulh tawh thin a, a lehpek han thlir leh chuan a sâkhâwk rawng a kai tawh mai thin. hemi hlimhlawpna lam hi chu lo dah tha ta rih ila, rawngbawlna lamah pawh kan hlima fiamthu kan thawha a nuam em em, Biak Inah emaw function urhsun lai taka nuih a zat tawh si hi chuan boruak kan chawk ho vek tawh thina thutak a har tawh thin khawp mai. Hei pawh hi ngaihtuah tham tak chu a tling ve a ni. A tha lama kan nui hi ka sawi taa, ka sawi nepna lam a ni lo a nia, nuih lampang a nih avangin ka'n zep kual ta mai a nia. Ka sawi tum (goal) pawh a ni hran lo. Ka sawi tum lam chu Solomona lo tawn fiah tawh thil hi a ni a, "Khawi nge nuamsip bâwl ka han chîng teh ang, a nuam teh rêng emaw ka ti a; Mahse, hei pawh hi eng a lo ni lo," (Thuh 2:1) a ti a. A chunga kan Bible châng lakchhuah hma chiaha a sawi a ni a. Nupui 700 leh hmei 300 lai a neia rosum leh paiah pawh a hma a mite a khûm zaka, "Ka thinlung pawh eng lâwmnaah mah ka sûm lo" a ti a. A ni hian a hrechiang khawp maia engmah lo mai a ti hlawt mai. Heng finna bu (wisdom books) te pawh hi khawvel philosopher ropui tak tak te pawh hian han judge vak ngaihna an hre bik tlat lo a ni. Heti hian ngaihtuah leh ta ila, abîkin kan thalaipuite khawvel thil lam zu leh sa nawmchenna leh mipat hmeichhiatna lamah an inhmanga, khawi khawiah emaw party an neia, an hlim khawp mai, chutia Pathian ngaihsakna pawh nei chuang lo va, an duhdan dana an awm pawh chuan, mahni phak ang tawka rawng lo bawl ve fan fan thinte aimah hian vanneihna an tawnga, an hmuingîl zawk mah emaw chu aw! han tih ve mai te hi a awl em em thin. Helai thu hi Sam ziaktu hian a lo buaipui ve tih a hriata, "Mi suaksualte vanneihzia ka hmuh hian, Mi uangthuangte chu ka awt si a," a lo ti ve bawka (Sam 73:3). Sual hnathawh avangte pawh a ni ang, suangtuahna maksak tak takte chuan min chim fo anga, mahni duhna lam lama ke pênte bula han tel ve mai chu chakawm tak a ni. Sam ziaktu vêk chuan, "Kei zawngin ka rap pelh thelh thelh a; Ka ke pênte hi a tleu lek lek a ni," a ti a (Sam 73:2) chung sual hnathawh chuan min phuar vela, a chang hi chuan kan tlu lek lek fo thin a ni. Mahse, ringtute chanvo kan thlir chuan lawmna in kan khat leh fo a, leimawina a la chuai anga rorelna kan hmachhawn leh dawn a ni tih ka hriatna hian min tiharh thar leha, heng khawvel nawmna hlimhlawp thilte hi a tawng tawh (practical) chuan engmah a niloh thu leh ka lo van â tak em! tih hi an chharchhuah a ni fo a. A la tawnglo(theory) tan pawh thil hriatthiam harsa a awm chuanglo. A chhan chu christianity hi kan thanlenpui vang a lo ni. A hunlai chuan nuam mahse a hnu lawka tahna thlentirtu a lo ni leh zela, "Ka hlim viau dawn emaw ka tia, Mahse, lungngaihna mai a lo ni si a " tia testimony ropui tak han ngaihthlak te hian rilru chhungril hi a tawk pha thin. he NUIH(hlimhlawp) ÂTHLÂKZIA hi khawvel kan awmchhung pawh hian a fiah a ni a, inchhirna sawt tawh lohna hremhmunah phei chuan a fiah lehzual ngei ang le. Âtthlâk han sawi takah chuan English Christian Writers ropui tak John Bunyan-a kha hre lo kan awm lo anga, Pathian thlarauvin a awmpui nasa bawka vision ropui tak a hmua, a lehkhabuin a chhuah nghe nghe ' Journey to Hell' leh The Devine Revelation of Hell "Visions of Heaven and Hell" Whitaker Publication, USA, 1998- he lehkhabua hian thil âtthlâk tak tak a hmuh te leh vantirhkohvin a hrilhte pawh a ziak tela, a vai chuan kan sawi thei dawn lo va, tlem tal chu lo tuihnih ve ta ila. Thil âtthlâk ber mai chu: Chhandamna ropui tuna a thlawna chan mai theih a nih laia ngaihsak tha duh lova, nakinah tia khawvel thila inhmangtute tluka mi â an awm thei lo. An dam laia chhandamna ngaihsak duh lova, Hremhmun liam hnua Pathian chhanchhuah dil leh ngawih ngawih si tluka thil âtthlâk a awm lo vang. Khawvel nawmsak chenna thlah phal si lo, Pathian hnen thlen theih tho emaw tihna hi thil âththlâk tak a ni. Damchhhunga Pathian awm ring lo, hremhmun thlen hnua ring leh si (atheist) te tluka â chhah hi an awm thei lo vang. 'Bible-in a ti' tih duhtawk mai lova mahni duhdana hrilhfiah tum tlattu te tluka mahni inbum an awm thei lo vang. Duh duh huna pianthar theih eaw ti ho tluka mi â an awm thei lo vang tiin John Bunyan-a hruaitu vantirhkoh chuan a sawi a. Heng NUIH ÂTTHLAKNA khawvel thil laka tâng kan awm chuan nun tak Isua neih a va hun em! Heng thilte hian minla chim zel dawna kan chakna siam thar a ni anga, Mupuite angin thlain kan la thlawk dawn si a. "Ngaiteh u, tun hi hun lawmawm chu a ni a; Tun hi chhandamna ni chu a ni,"(Kor. 6:2).

THLARAU KHAWVEL

Thlarau khawvel (spiritual world) hi eng ang tak nge ni ang.. A hre chiangturin thihna ka la tem lo va, ka thlarau a la chhuak lo va, he lei taksa pu kan nih chhung chuan eng thlirna tarmit atang pawh hian a fiah zo lo a ni. Thih hnupiah ram chu Vanram leh hremhmun hi a bul leh a tawpna chu a ni. Vanram nawm dantur leh Hremhmun rapthlak dan tur pawh suangtuahna mai a ni. Soul sleep atang lo chuah a fiah mawh hle ang. Mahse, eng sakhaw lehkhabua maha chiang silo hi kan Bible atang hian a fiah em em a. A thawkkhum kha a ni miau a ni. Khawvel finna sang filawr Greek philosophy lam te khuan thlarau khawvel awmdantur suangtuahna an ngah khawp mai. Khawvelah chuan 'a ber' an ni ang. An chhuina tam zawk chu kan Bible nen a inkalh tlat thung a ni.. Mizote pawh hi thihhnu piahlam ram (vanram) te hian kan lung a tileng a, nitla engno riau mai hian kan lung a tileng thin. Nitlakna piahah (Beyond the sunset) han tih ruih maite hian lung a tileng em em a ni.. Ngaih a zuala lungduh thentakte pawh kan ngai thin a ni.. Thih hnu piahram chu engang nge ni ang. Thlarau khawvel chhuina chi hrang hrang lawrkhawm atangte leh Heaven& Hell Vision leh Bible atangin tlem han thlir ila. THIH VELEH HIAN: Mihring an thih hian Judate chuan bo hlen vang vang lo chawl lailawk 'purgatory or limbo' angte thawhlehna hun nghaka mu bo vang vang 'soul sleep' ahte an ngaia. Kohhran denomination atang pawn a inang lo ta nuai mai (ka'n inhnial keuh ang tih ka hlau hlel lo ve). Eng pawh nise hetiang zirtirna hi mihausa leh lazara (Lk. 16:22) mihausa kha atla nghal a.. Isua tekhin thu angah an ngaia. Mahse, a tak tak 'ni ngei' lo chu a hmang ngailo. Stephana thihdan atangte (Tirh 7:55-60) Paula sawi dan(Phil 1:21-23) atangte hian heng zirtirna hi a hnawl thla hmak a ni. Hremhmun emaw Vanram emaw an pan nghal a ni. NUNBUL INTANNA Khawvel atangin an bo ta.. Tah chuan Chatuan atan nunbul a intan ta chiah a ni.. Hriatna a bo dawn lo.. Thangi te, Lalate kha ka'n hre vek ang he mihring hian chuan engmah kan hrelo zawka thlarau a tang chuan engkim a fiah kuar dawn a ni. Mihausapa pawh a unaute te a hre vek a ni. Hai theih a awmlovang.. ENG ANG RUANGAM NGE tihkoh Paula ten' van taksa' a nih thu a sawi a. Johana'n 'amaha awm angin kan awm dawn,' a ti a. Hei hi thawhlehna sawina a ni si a. Ruangam thlarau tasa chu a awm tih alanga. Chhia lehtha engkim an hre vek a ni. Khawvel pum huapa hremhmun leh vanram vision hmute leh mithitholehte report atangin a chiang khawp mai meiin kang hluah hluah mahse tisa kang hmin dei duaite pawh an hmua, chhialeh tha hriatna fim an nei ngei a ni tih 'mihausa pa atang khan a chiang em em a ni. Pathian pawh a hre chiang a nih kha. A unaute nen. A hmaih lo. THENTAK TE KAN HMU ANGEM? Thuhriltu pakhat a thusawi ka ngaihthlak chuan "kan thentakte kan sawi fo a, min hmuak lovang hriat pawh kan hre lovang tih danglam kan nidawn a ni" a ti thên a. Ka awihloh lutuk vang leh ka helh em avangin hetiang chhuina Bible nena inrem si hi ka chhiara, a khaikhawmna chi hrang hrang nen chuan. Thawhleh hunah chuan kan inhre chiang khawp ang. LAL ISUA a thawhleh khan 'chawte pawh ala ei ve tho a, sangha mannaahte ala telve leh ta zel ani. Kan inhmu em em ang. ENG ANG PU IN NGE NI ANG: Naute thi ta se a hre tawh dawn a mi? Nunna chuan hmalam a pana, leilunga kan hriat aiin a fiah ang. Krista chuan kan sual atlana damna famkim nen hmangaihna avang a ni si a. Nausen pawh thi se . Putar pawh tihdanglama kan awm dawn miau avangin NULA TLANGVAL THUAU an ni ang. Ropuina atangin ropui lehzualna famkimna atangin famkim lehzualna a ni dawn. A tawp berah chuan, kan then tak te zawng zawng nen kan inhmu khawm leh vek ang lei nun ngailovin tual kan leng ang. Kan thentak te leh Angel ten kawngkharah chuan min nghak reng a ni. A van nuam dawn em!! "I have a loving mother just over in Gloryland, And I don't expect to her stop until I share her hand, she,s WAITING now for me in heaven's open door. And I can't feel at home in this world anymore" by jim reeves LEHKHABU RAWN TE: (Source of books) 1. CHRISTINS GOING TO HELL (kristian hremhmun tlate) By Seung Woo Byun; translated by Upa Dr. C. Nunthara 2. HRINGNUN PIAH RAM ( Life boyond death) By Lalthankunga 3. HEAVEN IS SO REAL (vanram hi a tak tak a lo ni) By Choo Thomas 4. MIHAUSA LEH LAZARA. By Dr. PC. Biaksiama 5. BEYOND DEATH'S DOOR. By Dr. Maurice rawlings (Thomas Nelson lnc 1979)

NGAIHDAMNA

Thu lar tak mah ni se, a pawimawhna a chuai chuang lo va, kan hriat than em em pawh hriat nawn fo a tul thin. Piangthar kan intihna kawngah hian duhtawk chin neih mai hi thil awl tak a ni. Chhandamna a bo lo tih avanga Isua ngeiin min vaukhanna thu hi hlamchhiah chi a ni hauh lo a ni. Kan chunga thil tisualtute hi ngaihdam an har khawp mai. Thluthlung hlui dan ang a, "Mit aiah mit, ha aiah ha," tiha han thungrulh ve nghauh nghauh chu chakawm tak a ni. Tisualtu na nâ nâ chu a zahthlak thei ang bera han siam ve hmiah mai chu a nuam dangdai ve riau a ni. Mahse, Bible zirtirna a ni hauh si lo,"Mi tinin thinlung taka in uanaute in ngaihdam loh chuan ka Pa vana mi pawhin chutiang bawkin in chungah a ti ve ang," a ti a (Mt 18:35). Thu satliah mai zawng a ni lo, 'THINLUNG TAKA NGAIHDAM' kha a ni tawp mai a ni. A har khawp mai. A har lai tak hi Van kawngka chu a ni si a, a thlan thisen lian tak ang hiala far pawh kha thil awlai tak chu a ni lo a ni. Ngaidam duh lo chhiahhlawh tehkhin thuah khan chiang takin a langa, a thawnthu kan hre veka sawi thui lo ta ila, bawih chu a pu hnenah tangka talent singkhat a ba a, a pu chuan a ngaihdam a, a chhuaka a bawihpuiin duli za a lo batsak chu a va hrâwka, a pu chu a thinur ta a, a bat a tlak hma loh zawng NGHAISATUTE hnenah a pe ta a ni (Mt 18:34).. Bible rifer hi a tam lutuka, a theih ang ang lachhuak ta ila, Mi an bawhchhiatte in ngaihdam chuan, in Pain in bawhchhiatte a ngaidam ang che u. Nimahsela, mite in ngaihdam si loh chuan, in Pain in bawhchhiatte a NGAIDAM BIK LO VANG (Mt 6:14-15) Tin, tawngtaia in din hun apiangin tu chungah thupawi eng emaw in neih chuan ngaidam rawh u; in Pa vana mi pawhin in bawhchhiatnate chu a ngaihdam theihna tur che uin (Marka 11:25) Sawisel suh u, chutichuan sawiselin in awm lo vang; tumah thiam lovah ruat suh u, chutichuan thiam lohvin in awm lo vang; ngaidam rawh u, chutichuan ngaihdamin in awm ang (Luka 6:35). Hengte atanga thil chiang tak lo lang chu ngaidam duh lo tu chu Vanramah an leng ve lo Hremhmunah an kal dawn tihna a ni.. Hell Vision ropui tak tak neite chuan Hremhmuna tla te an nupui/pasal etc. An ngaihdam theih loh avanga Hremhmun tla an hmu nual maia, a dik lo ang tih ngawt har tak a ni. A theih miau mai. Kan Pathian chuan tawp chin awmlovin misual simte chu min ngaidam theia keini mihringte'n duh tawk chin neia lo rehbun ngawt theih a ni ve tlat lo a ni. Thuhriltu hmingthang D.L. Moody-a chuan," Hei hi hria ang che. Pathian lalram kawngkhar i luh dawn hunah chuan, ngaihdamna kawngkhar kal tlang a ngai dawn a ni," a lo ti ve bawka, Krista hmangaihna ropui leh a ngaihdamna ropui chu midang kan hmangaihna leh kan chunga tisualtu kan ngaihdamna chinah hian a hriat chauh a ni. John Ryle-a chuan, " Ngaidam duh lo te chu Vanrama lut turin an 'fit' lo a ni," a lo ti ve bawk a.. A then chuan kan hre maithei tumkhat chu America ram Colorado state-a Denver khawpuiah nu pakhat chuan fanu kum 30-mi a neia, Seminary- zir a ni ve nghe nghe a. Tum khat chu misual pakhat hian a fanu chu a sawisaa a that ta mai a. Chu misual chuan hmeichhe tam tak a lo that tawh a ni. Tichuan, police te chuan an mana, a fanu chu a ngai em ema, lungchhe takin a tap fo thin. A thattu pa chu a huatin a hua a ni. Zan khat chu a hnenah Pathian a rawn inlar ta a, "Tual thattu hi i ngaihdamloh chuan kei pawhin ka ngaidam lo vang che. Mi dangte sualna i ngaihdam theihloh avangin, i sualna pawh ka ngaidam thei bik lo vang che," a rawn ti ta tlat mai a. Pathian 'aw' ngei a ni tih a hriat chuan a inngaihtuah fim ta a. A fanu a hmangaih em em thattu chu a ngaidam thei ta a, Gideon Society kaltlangin Bible pek a duha. Chutah chuan Pathian thiltihtheihna mak tak mai a rawn lang ta a, chu misual tual thattu chuan Isua Krista chu Lal leh chhandamtuah a pawm ve ta a. Seminary-a Pathian thu zir turin a pui ta a, Hun alo kal zela chu tualthattu chu Missionary a lo ni ta a. Chu ngaihdamna chuan thlarau pakhat mai chhandam lovin, a ngaihdama ngei chuan thlarau chhandamna hna a thawk ta a ni. Paula ngei pawh a hmaa misual lutuk Kristiante sawisatu meuh pawh Pathianin a ngaihdam meuh chuan, chu ngaihdamna avang chuan thlarau bo tam tak a hruai ta a nih kha. Sual thupin thupha chawiin ngaihdam dilin tawngtai ve thin mah ila, Mi kan ngaihdam ve duh si loh chuan a khawngaihna khat Pathian kan tih hian engvangin nge min ngaihdam bik ang? Chutak chu a ni Kraws nun atanga fiah em em chu, khatia Khehbeh tura nang leh keiin dawta sual tinrenga kan hêk lai khan, " Ka Pa anni hi hi ngaidam rawh an thiltih sual an hrelo a ni," tiin misual boral maitur chu min chhandam ta si a.. Kha ngaihdamna avanga thiamchang kan nih laia kan chung tisualtu kan ngaihdam ve siloh chuan ngaihdam kan ni dawn bîk lo a ni. A rapthlak khawp mai. Lalpa ka unauvin ka chungah tisual sela, vawi engzatnge ka ngaìhdam ang? Vawi sarih thleng em ni ang? Isuan a hnenah 'Vawi sarih thleng ka tilo a che'," vawisarih hmun sawmsarih thlengin," ka ti zawk che a a ni a ti a (Mt18:21,22).

SUAL LEH RAMHUAITE TLAWMNA NÎ

A hming atang ringawt pawhin, khûp zawi tawh leh bân uaithla te tan chakna hnâr kan ti lo thei lo vang. Sual leh Ramhuaite an tlawmna nî lo la herchhuak tur chu tu in nge thlahlel lo thei ang? He hringnun indona field-ah hian sual kan dah tlâwm thei lo fo a, hnehna an chang leh nge nge thin a nih hi.. Mahse, Lalpa chakna ringin kan dah tlawm hnâp thei thung. Hla phuah thiam Rev. H. Killuaia chuan, "Indona zawnga rapthlak ber ka nun hi, lehlam lehlamah neksawrin a awm a, vân indona aia nasa zawk a ni," a lo ti ve hial rêng a. Setana hnathawhte hi ngaihtuah chian chuan lungawithlâk loh tak chu a ni. Kan ngaihtuah chiang lo a nih chuan a phuarna ata phelhin kan awm lo tihna a ni thei ang.. Chhungkua, kohhran, khawtlâng thleng pawhin a ni.. Sual chuan a kilkhâwr ber lai pawh a luhkhung zel a, unau piang hmun karah pawh nasa takin hna a thawk a, han beih ngial pawha tlâwm chi pawh niin alang lo, a pung tulh tulh chu a ni si a.. Mahni mimal nun theuh pawh inzawt ta ila, sual lian tawk silo in, kohhranah a kûl a tâia thawk thin pawhin a nuna sual hnathawh rapthlakzia chu sawi tur a nei ve ngei ang.. Mizo mi missionary hmasa Tirhkoh Taichhuma kha Setan'n a tibuaiin a bei nasa ngang a ni ang pulpit tlâng atangin," vân tiauphoa setana rîl ka khei hunah chuan ka van che nasa dawn em!," a ti hial a ni. A hring a hrâna inlar chu nise kei ngei pawh hian ka tûai ve hlakin ka ring.. Hetiang sualin nun a tihrûm avang hian hla siamtu chuan, "Damchhûng buaina ka pêl tawh ang, lungngaihna zawng hnutiang chhawnin, Sualna vânga ka rûmna hi, Min Hmangaihtu ka hrilh ang a," a lo tih ve bawk ni.. Nula pakhat inlarna(vision) hmutu chuan," Hremhmun rapthlak taka an innghaisakna hmunah chuan anmahni sawisatu ramhuaite chuan hlim hmel an pu bîklo, hrem anla nih ve dawn avangin Pathian alo kal anga, anmahni vêk pawh chu meidilah paih anla ni dawn avangin, an hlau a an huphurh em em a, khawvel hi a tawp ang tih an hlau em em a ni," tiin a sawi a, hetiang tho hian nu pakhat Vision- chuan a sawi ve leh a, "Ringtu Piangthar ngat rilru leh tihtakzeta an tawngtai hian, vanram(Abraham Bosom) a thleng chho mai a ni lo a, hremhmun innghaisakna hmun a sawhkhawk thlaa ramhuai ho chuan beng an hupa, ringtute'n Pathian an auh ri an ngaithla ngam lo Pathianin atlansa alak chuan anmahni hrem an ni dawn si a, an hlim thei bik lo" tiin a sawi a.. Hun tlem an neih avang hian alawm ringtute min thlem nasata, an ramah min hruai an tum.. Heta lang chu: Tawngtai tam a pawimawh hle a ni tih hi.. An tlawmna nî tur atan te pawh hian kan beiha, he hringnun kan hman mêk atan pawha intuai hriamna atan a pawimawh si a ni. Pu Patea chuan, "Lalpa khawiah nge ni hmun mi buatsaihna? Daniela angin tukverhah ka thlir ang," a ti a. Daniela mi rinawm pawh, a tih dan ngaiin nikhatah vawi thum a tawngtai a nih kha. An ram lakna kawngah hian an tha a thum ve tawh si lo a, tar ât an nei ve silo, thlalaite zingah mai ni lo in nu leh pa te chungah pawh hna a thawk a, nupa kar thleng pawhin a ni ang, a lian leh a te a thliar tawh lo.. A thurûk awm chhun chu HREMHMUNA a tam thei ang ber hruai a ni. He thu sawi ngat phei hi chu haw tak a ni. Hell vision hrang hrang khaikhawma atanga thu inhmu thup mai chu, hun tlem an neih thu leh, an hun neih chhunga mi sang tam tak Hremhmuna hruai luh a ni a, in peihlote inpeih a tulzia an tlangaupui vek mai.. John Bunyan-a khan 'engtikahnge ramhuaihote hi hrem an nih ve ang? tih thu hi Hremhmun inngaihsakna hmuna a hmuh alo sawi ve bawka, Bible in fiah takin a sawi bawk.. Diabola leh a tirkohte chu Rorelna Hnuhnung lo thlen hunah hrem an la ni dawn a, Hun tlemte a neia a inhriat avangin thinur takin a rawn chhuk thla a nih kha (Thup 12:12), tichuan nghaisak an nih hun tur an hre hle a, ISUA a va kal pawh khan," Hun tiam thlen hmain min nghaisa turin hetah i lo kal em ni? tiin a lo zawt a nih kha (Mt. 8:28,29). Khing vision te pawh khi kan Bible hian a nemnghet chat bawk.. PATHIAN awm pawh kan ringlo hi chu'h ramhuai pawh ka tluk lo tihna a ni. An ni chuan an ringa an khur thin a sin(Jakoba 2:19). Pu Patea vêkin,' Ni ropui a lo thleng dawn ta, Kan nghak Lal Imanuel; SUAL LEH RAMHUAI TLAWMNA NI chu, Chhandam fate kan zalenna tur chu." a tia, chu Chhandam fate kan zalen dawnah chuan heng SUAL Leh RAMHUAITE hian an la châk dawnlo teh a sin.. (page-ah a leng dawn loa, a thu ka ziak ta lo mai.. Thup 19:20;20:10; 2 Pet 2:4; Juda 1:6) tah leh hathialna meidilah chuan chhun leh zan chawl lovin nghaisak anla ni ve dawn a ni.. Engtik niah emaw chuan chu hun chu a la thleng dawn tih hria in, chhel takin a bei tauh tauh ang u.. Ramhuaite ngamloh Pathian kan nei si a... Chhandam fate zalenna tur ka nghahhlelh rualin Sual Setana te tlâwmna nî tur hi ka nghakhlel em em bawk thin.. "Kan zalên hun a lo hnai ta, Kan tân vân nuam a inhawng mêk; Ni ropui a lo thleng thuai dâwn, A rei lo'ng aw a rei tawh lo'ng" by El-Bethela AMEN.. LO KAL TA CHE LALPA ISU.

I HRIAT RENG THIN NI

'Kawngpui a that poh leh accident a tam' tiin an sawi thina, han ngaihtuah vang vang pawh hian a dik viau a ni. Chutah chiah chuan fimkhurna kan tlachhama hotê-ah boralna a thleng thin. Thil zau deuh huau mai leh a hamthatna hmuh tuma kan phêt buai chhenna te pawh hi thlarau nun hian a mil vak lo. A mil loh mai bakah boralna a thlen châwk. Chumai a ni lo, a aia pawimawh zawk boralna tak tak a lehpek pawh awm tawh chuang lo chatuan boralna thlarau(soul/spirit) hremna a thlen thei tih hi a chiang viau a ni. Hengte avang hian a ni ang, Bible chuan, "Mi ngaiha kawng dik ni awm taka lang, a tawp chu thihna(boralna) kawng ni si a awm" (Thuf 14:12) a ti a. Han chîk vang vang hian sual hnathawh hi thil chhe lam sual langsar deuh hi a ni ngawt lo va, buh tak zinga a tak ang tak a lem ni si a lo awm ve thin ang hi a ni. Kan Lalpa Isua ngei pawh thlalerah ni 40-leh zan 40-thlema a awm khan, thil chhe hmangin a thlem tlat lo dân thu leh zawlnei te thu awmsa hmang khan a thlema. Biakin chhip zum atangin Pathian Fapa i nih chuan tla thla rawh, "I chungthu-ah zawng a vantirhkohte chu thu a pe ang a, An kutin an dâwm ang chia; Chuti lo chuan, i kein lung i chuih hlauh dah ang e"(Mt 4:5) Mosia tawngtaina thu hmangin a thlem a ni. Han ngaihtuah zui leh ta ila, tla pawh ni se; Pathian Fapa meuh a nia, a tla silawngin a rinawm loh a ni. Mahse, a thu hnuaiah chuan a kun duh chuang lo. A van ropui em! A zau zawkin han han ngaihtuah leh ta ila, khawvel hian a thlen tur(target) a hnaih tual tual tih hi hnialthlak a har viauin ka ring. Isua hnung kan zuia, harsa tih chang kan nei vek anga chungah pawh chuan tiamchin lam kan pan talh talha, van khu leh tui nihna chanvo neiin kan tana hmun min siam sak chu chang turin ke kan pên a ni a. Chu lo liama nuam a awm loh vei nen, chutah chuan mi rethei chhuanchham pachhiate pawhin,"Khawvel hausakna ropuina leh chawimawina neilo mah i la, HAUSA ka lo ni Krista zarah, chatuan hmun in nuam leh ropui chu ka tana buatsaih a lo ni, Halleluiah ka hausakna chu Lalpaah a ni," tiin he hla hi tui ti takin an sa tho tho. Chubak chanvo ropui chu a awm dawn chuang em ni? Ka sawi tum(point) tak chu hei hi a ni. Modernism hian min eichhe mek ti ta ila, rilru nâ kan awm vakin ka ring lo. Hmani deuh September thlaa VanaPa hall-a function ropui ve tak praise and worship deuh taka an hman kha chîk deuh takin ka lo en ve a, an speaker pawh hnam dang mi a nia, khang a thusawite kha a ropui khawp mai. Chutihrual chuan rinna tak taka Pathian rina beisei chuan khawvelah sum leh pai lamah nuamsain an awm ang tih ang zawnga a hlawkna(prosperity gospel) têl lam kha a vaw liana, vawilehkhata nu pakhatin rangkachak a peka nuamsa taka an lo awm thu te kha a sawi a. A chunga kan sawi nen chuan a inpersan viau mai. Mizo zingah chuan hetiang lam sermon leh ziak hi a awmlo fu thung. a lawmawm satliah a niloa a ropui ka ti lo thei lo. Hetiang rawngbawlna nei hi tunlaina hri a ni tlat maia. Kawng dik niawm taka lang a tawpa kan boralna tur a nih theih a rinawm. Mipui tam zawk chuan an bwr hut huta sap ram kohhran tlu chhe mek an sawi atang pawh khuan a hriat viau a ni. Joel Osteen-a te meuh pawh an bâng bik lo, zawhna an zawh pawhin, a thungrulhna lam leh tlema a harsa lai leh khauh lai chu sawi enah pawh ka ngailo,'tiin a sawi niawm a ni a. Heng thu sap ram kal dan phung tih vel hi C.K.T.P conference 2014 khawzawla neihah khan Dr. Ramdinthara Sailo khan Evangelical takin a rawn hlap ve hial a nih kha. Ringtu kan nia, sum leh pai han neih ve chu kan duh alawm. Heng zirtirna modernism te hi thlang hlauhawm tak mai a ni. 'Lalpa sum min ve rawh' tia tawngtaia rinna tak tak nen beiseina nen tih chuan Pathianin a pe ngei ngei a ni tih lam an vaw lar hlea, chu hamthatna chu tunge duhlo awm ang? Tak tak chu ni se, A thlanawmin AMEN han pek dap dap chu a nuam dawn em a sin. A thente chu, chu thangah chuan kan tânga, Pathianin min ensan deuh niin kan hriaa, hausak a hnekin harsatna kan chungah a thleng zawk a. Pathian meuh pawh kan rinhlelh phah hiala, a nuam chu engruai a lo ni si lo. boralna kawng lamah kan let leh ta zawk chu a nih hi! Chuchuan a entir chu kraws thutak thleng silo, a hrehawm lai leh nakina hremhmun tlâk a hlauhawmzia lam aia a hmangaihna ringawt buaipuia, rinawm taka a hnungzui tumna nei leh si lo, nuam deuh taka Vanram kal kan tumna ram Universalism thurin huang chhungte hi boralna kawng chu a ni tlat. A tam zawk chu kawngpui nuam zau tak lamah kan tleh dul dul tih a lang tlat a ni. Nunna kawng chu a zima a chepa a hrehawm deuh bawk a ni (Mt 7:13,14). Kawngpui zingah chuan sum ngainat na sual(Tim 6:10) te hian engzat tak hremhmun min hruaithleng ang maw. A tawp ber atan chuan a nuam lam thu dik chan ve paiha, Mosia anga reilotê atana sual nawmna himpui aia Pathian thu avanga harsatna kan hmchhawn a tul a, khawharna, tahna ruam te zawh thin mah ila, TUIHNA AWMNA TE KAN SIAM anga, chakna atangin chak leh zualna nen(Sam 84:6) Zion(Vanram) kan Pathian hmaah kan inlan dawn a ni. He hi a goal chu a ni si a.

I HRIAT RENG THIN NI

Lal Davida hian mihring dinhmun leh chanvo hi a hrechiang viau a ni tih a hriata, a thupui(heading) pawh khi Davida zawhna a ni a. "Mihring hi eng nge maw a niha, i hriat reng thin ni? Mihring fapa pawh hi eng nge maw a niha, i kan thin ni?' ka ti thin," (Sam 8:4). Joba paw'n he lai thu hi a lo lam ri ve nasa. Han zeldin hlek ta ila Davida hi mi thilchhût peih tak mai a ni a, he thu a sawi pawh hian zanah mahni chauhin pawnah a thu anga, van boruak zau tak(Universe) mai chu a thlir anga, Thla leh arsi lo eng chuai mai chu a thlir ngei anga, suangtuahna a vawrh nasa ngawtin ka ring. Pathian ropui zia hi amah aia hrechiangtu leh sawi tam tu an awm tlat lo a ni. Chung thilsiam a ngaihtuah chang chuan anmahni tawk theuha an mawizia a hrechianga a sawi nasa bawka, mihring suala khat mai kan nihzia a'n chhût hian thilsiam dang aia kan ropui leh si zia a ngaihtuah nasa tih a hriat a ni. Mihring nihna tlem sawi kan tum anga, bawhchhiatna atanga tan a tul zel si a. a tu a te pawh hian kan bel pawl tak chu a ni ngei ang, inhnialna tawp tawh lo tur rawn lan chhuahna a ni bawk a. Mahse, mihring kan nih chhung chuan sawi loh pawh tum ila a theih tlat loh a ni. Mihring chu suala khat kan nih miau avangin thenkhatte'n chhe lailet der (total depravity) kan ni an ti a, a ni lo ve phei zawng ka ti hauh lo hei erawh a bawblawk hreta uar dan a inchen lo hle. Hetiang hian sawi ta ila, nula aw no nalh tak mai chu T.V-ah a rawn zaia, a aw fâwn pawh a pe dik zaih mai, thiam a tum lutuka a duhthaw leh lutuk chuan atawp thlûk fân lai chu a'n tikikawi kual leh hrama, a tikhawlo leh ta. Chutiang ang chu engemaw zat chu kan awm maithei a ni. A nihna diktak ni tho si, mahse, han uar leh lutuk hian Pathian thu kan kalpui dan a tidang daih mai thin. Tichuan 'lungtum ang lek mai kan ni' an tia, thlarau hi an dahsang hle ringawta, taksa, nunna/rilru (body &Soul) chu an paihthla der maia, tisa châkna han hrîkthlaka sex han hman vel pawh chu sualah an ngai ta thin lo a. Changpât ang lek (Job 25:6; Sam 22 :6) tih pawh chu a nihna dik hrûlah an inhmu changpât leh ngawta. He chhe lailet der hi kan kalpui chuan tumah hi kan inhmu tuitang thei lo ang. Mi bawlhlawh leh sual kan nihna Biblein a sawi chu heta tang hian a fiaha, Paula chuan, " Tumah mifel tak rêng an awm lo, Pakhat mah an awm hauh lo... An leiin bumna thu an sawia an kam chhûngah rûl tur a awm a," (Rome 3:.10-18) a tia, heng atang hian alang bawka, a thu ka ziak thei dawn loa Bible châng rifer hi dah mai ang (Sam 14:1-3; 53:1-3; 22:6; 51:5; Job 25:6; Mt 3:7; 12:34; Isaia 64:6; Phil 3:5-8; Jer 17:9; Thuf 9:3; Mt 15:19). Bawhchhiatna avanga mihring dinhmun chu a chiang hle a ni. He 'Total depravity' in a kawh chu, mi zawng zawng mi tha ber leh sual ber thlengin Adama sualnah kan tel vek a, tumah inchhandam thei kan awm lo. Nimahsela, Thlarau Thianghlim puihna azarah mifelah chhiar kan ni ta ISUA KRISTA THISEN ah chauh chuan. Chuchuan a ken tel ringtute'na kan tih tur tam tam a awma sawi zawh sen a ni lo. Sawi hmasak awm tak a nih laiin helam hi sawi leh ta ila; Mihring hi bung thum awm anga zirtirna (Trichotomy) taksa(body) nuna(soul) thlarau(spirit) tia lak hran daih mai hi a fel hlel deuh Thlarau lama miril tak Watchman Nee-a khan a lehkhabu 'The Spiritual man' ah khan mihring hi bung thum angin a lo then fela, amah hi Krista pasaltha tak mai a ni nghe nghe, a chanchin hrechiangtu Kinnear-a chuan a thlarau nunin a tawn fiah sawina a ni a ti a. Hei hi text bu ang leh doctrince anga ngaiin an lo la ta hlawm a, a ziah danah pawi a awmloh laiin, hmun dangah daih chuan taksa, nunna, thlarau tih chu a bawblawka lo lain thlarau chauh chu an lo dah chungnunga Pathian thaw a nih avangin, taksa leh nunna chu rannungte neih ang lekah ngai an awm ta a ni. Chuvang chuan thianghlim taka han awm vel te chu an dah pawimawhlo hle thin. A hma sawi ang mai hian changpât ang lekah an indah fo thin. Hei hi chu bible zirtir dan a ni thei tlat lo. Mihring hi taksa leh thlarau infin tia bunghniha then (Dichotomy) hi a pawmawm zawka, lang thei (Body) phenah keimahnia bet a awm a, Mizo Bible ah a changin 'thlarau' a tia, a changin 'rilru' a tia, a changin 'nunna' a ti a, saptawngin Soul a tia Spirit a ti bawka sawi hran theihloh thil thuhmun a ni. Eglish Bible lamah chuan, Isuan,"Tunah ka rilru(Soul) a mangang e; eng nge ka sawi ang aw? a ti a(John 12:27) , "Isuan a sawi zawhin a rilru(Spirit) in a manganga," (Joh 13:21), thih hnua thlarau chhuak pawh 'soul' leh 'spirit' in a sawi ve ve. Rakili a thih kha a thlarau(Soul) a chhuah dawnin a thi ta (Gen 35:18) Elijan naupang thi a tihnun dawn khan nuna tih kha 'soul' a hmang leh bawk(1 Lalte 17:21). Soul leh Spirit hi a hman kawp tlat avangin paihthlak tur a awm lo a, taksa an dah pawimawhloh em em pawh chu Pathian faka kut ben nan(47:1) a ngai leh a, a khawngaihna chan vanga thu mai mai thei kan nihloh avangin kan taksa vêka kan pên chhuah a ngai tlat a. Chhandamna kan thawhchhuahpui zelna tur a ni si a.

HLA THIL TITHEI ( Isu ka thla hmangaihtu K.H.B-257.. S.S.S-227)

Tom-a chu Army-a khuangputê a ni a, a invawnfel avâng leh sakhua a ngaihsak avangin 'Naupang Upa' an ti thin. Ni khat chu thing bulah a mah chauhvin a thu a, mittui parawl kiang hian an Chaplain chuan a hmu a. " Chaplain: Tom-a, engtizia nge le? Tom-a: Nizana ka mumang mak tak mai hi ka theihngilh thei lo.. Chaplain: Eng ang mumang nge a? Toma: "Ka nu hi hmeithai a ni a ka farnu Mary a thih hnu kum khat chauhah ka nu chu a thi ve leh a, 'Kei IN nei lo, NU nei lo, Sipaia tangin Indonaah ka rawn kal a ni. Nizan khan mumang ka nei a, chutah chuan Indo a lo tawp a, inah ka haw a. In ka thlen dawn chuan ka nu leh ka farnute chuan min hmuak a. Thi tawh an ni tih rêng ka hrelo an hlim em em a. Ka pu, tuna dam ang chiah an ni" a ti a. Chaplain chuan "Tom, a va lawmawm em! Nu thi lo, la dam vanah i nei chu a lawmawm a nih chu" a ti a. Tom-a chuan a mittui a hru a. Atukah chuan nilengin indona hmunah a awm a, Tom-a chu hliamin a awm tih an hre ta a, Zai ri an hre ta. Ngun taka an ngaihthlak chuan Tom-a zai chu lo niin he hla hi a lo sa a, chang 2-na " Ka Lalpa, Min hruai zel rawh, I vanram min thlen tir rawh." tih chu a sa chuai riai riai a, a tawpah chuan a thi ta ni. Thingbul nghênga lo thi dai riai in an va hmu a ni. Tumkhat chu kum 1831 nipui lai khan Potomac luiah zin mai mai ho ( Excurtionists) rual chu an chuanna lawng chhuatah an awm laih mai a. Mi pakhat zaithiam tak mite hriat hlawh tak mai chu a zai a. An hlim khawp mai a, Hla sak tura an ngen chu " Isu ka thla hmangaihtu" tih hla hi a ni. A chang hnihna tui em em in an sa thleng a, an zavaiin a tiril a fan ta vek a, an sak tawpah chuan an ngawi th(r)uap mai a. Tin, A hnung lam atang chuan Mi pakhat hi a rawn pen chhuak a, hla satu chu a rukin a hre kuaua, a be ta a: "Thianpa ka'n be lawk che. Tun hnai Indonaah khan i vir buai ve rêng em? a ti a. A ni chuan teh reng mai. General Grant-a hnuaia thawk ka ni" tiin nelawm takin a chhang a: Chu ti a ni maw! Kei chu lehlama tang ka ni a. Kum 18 kal a ni ta, tun thla ang chiah, hetiang zan ang bawkah hian i bul lawkah ka awm a ni. Kha mi zan khan i duty a, keini chhim mite Tihtur khirh tak nen kan rawn bawkvak thleng a. Nang chuan min hmulo, I duty pah khan tuna i hlasak chiah hi i sa rat rat a. Kei chuan Silai tinin i thinhnun ngeiah kah ka tum che a, silai kah ka thiam avanga hetianga thlan hi ka ni reng a ni. I hla sak " ka Lalpa min hruai zel rawh..( Cover my defenceless head wih the shadow of thy wing) I tawngtai chhanin a awm a. Ka silai ka hmet puak thei ta lo va. Khami zana in 'Camp' beih tumna pawh keimah avangin thulh leh a ni. Ka lo chhanhim reng chein!" a ti a. Hlasatu chuan chupa bân chu a chelh a, lawm takin ti hian a ti a: " Kha zan kha ka theihngilh ln vang e; rilru nuamlo zetin ka duty a, ka chan kha a hluhawm tih pawh ka hria e. Ka vei kual pahin, kan in lum te, ka thiante leh ka ngaih em em te ka hre reng a. Mahse, 'Chawngzawngte lam a venga enkawltu chuan ama siam mihringte chu a van humhim dawn em aw! Tih hi ka hre reng a. Tichuan ka tawngtai a, thlarauthianghlimin min awmpui tih pawh ka hria a, Hei, tunah kha ka tawngtaina kha chhan in a awm tih ka hre ve chauh a ni" a ti a. Tumkhat leh chu English Channel-ah lawng pakhat hi lungpuiah a invawrh kai a, Captain leh a thiante chu lawnglêngin antlan chhuak a, tuifawnah an pil a. Tui fawn ropui lutuk chuan, a chung sangtakah a a vawrh chhota daih mai a, an him ta dial zawk a ni. Captain Pindan dawhkanah chuan hlabu a awm a, Pencil a awm bawk a, a duh zual laite chu a inrîn teuh mai bawk a. Kha tia thlipuiin a nuai laia a ziak kha a ni. Pencil a a rinna chu chang 1-na. A saptawngin a fiah zawk awm e " JESUS, lover of my soul, Let me to Thy bosom fly, While the nearer waters roll, while the tempest still is high." tuifawn karah kha tiang tak a, chhanhimna hi he hla thu hian thil a ti thei tih hai rual a ni lovang. A inmil thlap mai a ni. He hla thil ti thei tak mai hi Kistian hla lar tamtak phuahtu Charles Wesley -a a ni. Thuhriltu ropui Charles Finney- a kha a thih hma lawkin a ram a fang a; chutih lai chuan, kum sawmli (40) zet Pathianthu a lo hrilna Biakinah chuan tlai inkhawm anlo nei mek a. Hla tak atangin " Isu ka thla hmangaihtu" tih hla an sak rimawi tak chu a hre ta a. Hmuh theih lova hlasate chu a chang hnih tawp thlengin a sakpui ta a, A tuk nichhuah hmain Lalthutthleng vela zaipawl te chu a zawm ve ta a ni. A tawp ber a tana kan sawi hmaih hauhloh tur chu Khawvela thuhriltu ropui kan ngaihsan em em D.L MOODY- a kha a huntawp a lo hnaiha, a thihni a lo thleng ve ta a, a rawngbawlna a, mite hla duh ber pawl leh an ngainat em em " I SU KA THLA HMANGAIHTU" Tih hla hi Pu Moody-a thlanah zalh a nih khan Thlan kotlangah urhsun zet in he hla hi an sa a ni. Mi luhlul em em te, 'Sermon' in an thinlungah awmzia a neih loh te hi, Heng fakna hla tha tak takte hian an thinlungsakte tikeh/titui in Pathianah chakna thar an neih phah thin a ni...

Wednesday, 28 January 2015

FELNA DÂN

khawvela mihring lo piang chhuakte hi kan inang lo hle a, mifel tak tak an awm laiin misual tak tha duh hauh lo te nen kan leng za a, mifel kan tih thinte pawh hi Pathian hmaah hian kan tling zo lo tih a chiang hle in ka hria.. Kohhrana mi inhmangte pawh hi, kan tling hauh lo a, a thente chu Sakhuanna ngaihsak miah lo te nun dan âwm tawk leka nung kan awm ve tho bawk a.. Misual tak pawh Lei Kohhran huangah chuan a leng tlat a,, Kristian chhungkua atanga seilian ngei pawh kan tling hauh lo a, a mawi zawnga rawngbawltu nih ngat phei chu a fuh lo hle dawn a ni. Chutihrual chuan, Kohhrana inhmang lemlo, An sualna pawh hmuhtur awm chuang si lo, sakhuana te phei chu engah vak ngai chuang lo tam tak an awm ve bawk a, Kha Felna dân anga teh phei chuan, Kohhrana a kûl ataia inhmangte ai chuan an nun pawh entawn tlak zawk tak pawh a ni ve tho mai... A pawimawh chu Thlarau hi chhandam a ni ang em? tih hi a ni. Kha felna ringawt kha chu a tawk mawlh silo a ni, rorelna hma a dinpui tur chuan.. Sakhaw dangte hi ka ngaihtuah fo thin, Felna danah chu Kristiante hian an ne pawh kan ek lo a ni.. Hindu te, Muslimte, Buddhist, Jainism etc.. Heng ho hi ka ngaituah mai mai thina, an Philosophy thenkhat te hi Kristiante philosophy hi nizawk se ka ti fo thin. Hindute pawh hi Milem pathian be mai mai mah nise, an urhsunnate, an taknate, Mandir-a an luh hmaa pawnah an pheikhawk an hlip vek maite hi, a mawi ngawt a ni.. Keini Kristiante tihtur niawm zawk tak niin ka hria. Thuthlung hlui hunah khan hnam sawmpahnih zingah Pathian bawm kha, Levia chite chauhin an khawiha, Puithiam atan a thlan bik an ni.. Kan Pathian hi a fir hle mai si a... Heng sakhaw dang philosophy-ah chuan rannung chungah ngilhneina te leh Nature an zah dante hi pui tak a ni.. Kan Bible ah chuan Thil siam ropui tak takte chipchiarin kan hmu a, Rome 8-chhoah thil siamte'n an zalen hun an nghahlelh thu kan hmu a,, a kristian zawkte hian kan tih lungngaih ka ring hial zawk a... Jainism & Buddhist te chuan, "Dawt sawi suh(Don't tell a lie) an ti a. Dawt reng reng sawi miahloin an nun an hmang thei a, "engmah that suh (Don't kill anymore) an ti leh mai a. Rannung engmah an tina ngailo a, An invawng at maia, an puithiam (monk) ho phei chu an invawng thianghlim khawp mai, khawvel dânah chuan sawiselna tur an tam lo khawp mai. Ka Sawi kualta duaha, ka sawi tum ber chu khing felna ringawt atang khian Pathian ram hi a luh theih dawnloh tih hi a ni.. Rome 1-thu uluk taka kan chhiar chuan kan hmu ang a," A thil hmuh theih loh a chatuan thiltihtheihna leh a Pathian zia chu Khawvel siam tirh ata fiah taka hmuhin a awm a, thil siamah chuan alang a ni; chuvang chuan chhuanlamtur an neilo'(Rom 1:20,21). ( He thu hi CHHUANLAM RÊNG I NEI LO VE tiin chipchiarin ka ziak tawha, tunah chuan ti vaklo ta ila). Sawi ang khian Pathian an chawimawi duhlo a, Thilsiamah Pathian a nih zia alang tlat a ni. Chuvangin, he Sakhaw hrang hrangte philosophy hi tha in ropui hle mahse Kristianah an inleta, Isua Krista an neihloh chuan, Khup tinreng Lalpa hmaa kan kun hunah hlauin anla khur zawih zawih dawn a ni... He khawvel FELNA DÂN ringawt hian chuan min chhandam dawn lo tih a chiang ta hle a ni.. Pharisaite ho pawh kha,, dân lamah chuan an sangin an khirh hle a, a zawm pawh an zawm na ngiang e, Mahse, Isuan kha felna dan leh kherkhiapna ringawt atang khan chhandam an ni dawn lo tih a hria, " Nangni Pharisai vervêkte u," tiin Isua pawh khan a hau ve nasa hle a, a vervêk tel bawk nen,.. 'Ka tling ve tawk a ni' tihna kha ISUAN a duh lo hle tih kan hmu a,, kha felna dan kha Vanram kalna atan tling(fit) tawk se chuan, Sakhawdang zawng zawng chu Vanram an kal ngei ang. Mahse, a ni si lo a, Isua Krista thuzawmtute chu mifel anlo nita mai a ni. Lalpa chu fakin awm rawh se. Amen..... Khawvel tawpa rorelna huna thiamloh changturte kha, mahni fel leh tha inti tawk takte an ni a, a veilam a mite hnenah kumkhaw mei, Diabola leh a tirkhohte tan an buatsaihah chuan min kal bosan rawh u' a ti a... Khang mite khan, thiam thu sawi thei tur tingin rawng an bawl ve a, "Lalpa eng tikah nge riltamin emaw, tuihalin emaw, mikhualin emaw, saruakin emaw, damlohvin emaw, tan inah emaw kan hmuh chia, rawng kan bawl sak loh che?(Mt 25:41-45) an la ti zarh zarh a ni. ISUAN tihian a'n chhang zui a, Kumkhaw hremnaah an kal ang' a ti zui a ni. HE FELNA DÂN/ LEI FELNA DÂNG ringawt chuan Pa ram kan lût dawn si lo a, Simna thinlung kan put theih nan Thlarau Thianghlimin min sawm reng a ni.. A kraws thisena inbualte chauh chhandam anni dawn si a. KRAWS ah i kir leh ang u...

FAHRAH PUAL

Khaw êng pawh hmu ngamlo khawpin pachhiatna chuan a tuam vel che a, I duhthlanna avang ni lovin a lohtheihlohna avang zawkin khawvel hrehawm tak chuan kawng a lo hawn sak ta si che a, dam ni hmel hmu zo lo khawpa nun beidawng taka i awm thin te kha aw! Chu mai nilovin piantirh atanga beiseina awm map lo beiseina sang ber pawh ngaihtuah chhin ngam a ni silo, kawng engkim maiah rualbanlohna in a tuam vel che a, mite'n thuamhnaw tha pui pui an neia, nang erawh chuan thuamhnaw t(r)et phing pheng i inbel a, Nie, khuanu pawh hian a van rêl mak thin ve ka ti thin. Hmasang mifing Lal Solomona meuh pawhin mak a tih em em proof- ngial a tum ngei kha a ni a, mahse, a chhan leh vâng a hrethiam phak bik miahlo. Dam mawh hritlana tuamhlawmtu chunnu takngial pawh i nei ve lo a, naupang dang chu an nu leh pa te'n a kaia, ' a nu' tiin hlim takin an nuia, nang erawh 'a nu' tia kohtur pawh i nei ve loa, kohtur neihloh chu sawi loh a hmel rêng i hre silo.. Vanduaina chuan i hma a hruaiin i hnung a dâwl tlat bawk si.. In leh lo ropui tak leh khum nuam takah mite an mu a, banket pawh nalh tak leh changkang tak an sin a, nang erawh mi bathlar mai i changa, chu pawh zan khaw tairekah Ui vau ang lekin hnawh kian i ni a, mut lum ve nana hmanraw awmchhun pawh parsal chhia mai maw le, khum nuam tak chu beisei ngam pawh a nilo, tual char rualrem lo zet mai leh bumboh tak mai kha i tana hmun him lai a ni tlat mai si a.. Khawvel hi zawng a hahthlak a ni e. Joba leh Jeremia pawh khan hun hrehawm tak chu anlo tuar ve tawha, an pian nî te, chhul chhunga an awm laite kha anchhia an lo lawh ve hial a, nih kha lo piang lo law law ila tih chang te i nei ngei thinin ka ring. mi hmuhsit tur reng renga damchhung nî han hman chu, tuar thiam a har dawn mange. A then pian tirh atang phatin khua an hmu ve theiloa, benga thil ngaithla ve chak em em te pawh chu an beng a ngawng thunga, kea kal chak te an ke a bûla, famkimlohna khawvel hi a lo van famkim lawi si em! A thente chu thawhrimna in an mamawh a phuruk zolo a, an damchhung in nawmsakna kawl êng an hmu phak leh silo a, 'khuarel thuhmun' tih Bible in a sawi hi zawng a dik hian a dik thlap mai a ni.. Thil ropui inthup tlat thung chu, an hrehawmna te, piangsual rethei taka awm an nih leh mi nuihsat tuar thin niawmlo tak maia lawmna thuruk an nei tlat mai lai hi a ni.. A vuakna vuala tihdam hi an van nichiang kher em! Mite tana malsawmna thlen tu zuk ni let hlauh si a,, a rêl mak leh si teh e.. Van mithianghlim te pawh khian vanram an thlen hun an lo nghakhlel ve ngawtin ka ring thin... Heng fahrah, piangsual te hi an ruang buaipuitu nei lovin thihna kut vawtin nuaiin, lungchhe vankaiin an ruang bulah tah tu nei ve lo mahse, an chanvo a van ropui em!! Kutdawh Lazara thiha Abrahama angchhunga (Abraham Bosom) a kal ang kha an tana ruat a ni si a.. Nu leh pa neilo fahrah te chuan nu ropui leh pa ropui vanah an nei si a, chu chuan an mit ata mittui a la hruk hul sak khawp ang.. Piangsual chanhai te zawng zawng pawhin chanvo ropui an la chang ve ngei anga, piansualna rêng a awm tawh lovang, van ropuina a thuamin an an awm tawh dawn si a.. A fakimna zawng zawng chu nakinah engtikniah emaw chuan a la thleng ngei dawn si a. Thihna leh natna rêng a awm tawh lo'ng.. FAHRAH, PIANGSUAL NU LEH PA NEILO TE PUAL deuh bîk atan ka hlan e...

PATHIAN RORELNA Juda & Jentail te programme

Pathian rorel dan hi a makin a ropui khawp mai, khawvel thil ropuite thlang lo va, mi fing leh mi thiltithei tak tak te thlang lo va thil holam tak leh mawlmang ve tak tak te a ropui puan chhuah nana a hmang tlat maite hi juda te khan an hriatthiamloh ber te zing a mi a ni ngei ang, ka sawi tum tak chu a ni lo nain, "kraws thu chu boral mekte tan chuan âtna a ni si a," tih ziak ang kha a ni. Leilung piantirh atanga Pathian programme duan dan hi a maka mimal tinte pawh hian zawhna tam tak zawh tur kan nei ngei hlawmin ka ring. A thil ruahman leh a programme duan lawk te hi khawvel finnain a hmuh chhuah zawh hauhloh tur tam tak a awma, chutihrualin, mihringte hmuhchhuah tur leh hriatthiam tur tam tak a awm ve bawk. A thilrel thenkhatte hi chu mihringte hriatthiam theih loh tura a dah hi a rinawm bik lo a ni. A programme duan langsar tak hriatfiah theihna tak chu hrilhlawkna(prophesy) hi a ni a. Bible thu han bih ngun deuh hian a ziah hunlai nena han khaikhin phei chuan hun lo la awm tur vek an sawi a ni. Theologiant ropui tak Grace Theological Seminary, USA a mi Herman Hoyt-a chuan, "Genesis atanga Thupuan bu tawpna thleng hian hrilhlawkna thu a ni," tiin a lo sawi ve bawka. Hrilhlawkna hi chi hnih angin a ngaih theih bawk, a ziah hun atanga vawiin thlenga thil lo thleng tawh a awma, Kum BC tam fe liam tawha Zawlneite'n Messia lo kal tur an sawi kha, thu tisaa a lo chan tâk ang chi kha a awma chûng chu Historical prophesy an lo ti a. Hun lo la kal zel tur hrilhlawkna Predictive prophesy a awm a, Krista lo kallehna leh tâwpna hun tak tak kha a kawk daih a ni. Johana hnena Pathian inlarnaah pawh khan, "Chutichuan, i thil hmuh tawhte leh thil awm mekte leh, tûn hnua thil lo awm turte thu chu ziak rawh,"(Thup 1:19) a ti a. Daniela inlarna hmuhah pawh khan, "Ngai rawh, thinurna hun hnuhnung lama thil lo awm tur chu ka hriattir ang che; tâwpna hun ruata mi a ni si a,"(Dan 8:19) a ti leh bawk a. A tichiangtu leh mithiamte pawhina hrilhlawkna ropui bera an ngaih chu DANIELA HAPTA hi a ni a, chu chu Daniela 9:24-27 thu châng 4 tê mai hi a ni a, prophesy zirtu hmingthang ber ber te chuan Daniela hun BC zabi 5-na atanga khawvel tawp inkar hun 'world History' a kim vek an ti hial a ni. H.A. Ironside-a chuan, "Pathian lehkhabu puma chhinchhiah tlak ber a ni," a ti a. Sir Edward Denny-a chuan 'hrilhlawkna lungphum' a ti ve bawk. Chuvang chuan kan Bible hi Hrilhlawkna bu ti ta ila a sual tam vakin a rinawm loh. Hun kal tawh hian hun lo la thlengtur ruangâm a tilang zel bawka, thilsiam hian awmtan hun an nei ang bawk hian tawp hun a la nei dawna, chuvangin hrilhlawkna lam hi ngaihthah chi a ni lo a ni. Hrilhlawkna hi sawi tur a tam em ema, Pathian programme hun hnuhnung lam sawi ka tum ve a, Judate leh Jentail inkar lo chu ka ziak leng thei dawn lo a ni. Juda hnam kan tih chuan Israelte pumpui sawinaah kan ngai taa, chronicle thlenga kan chhiar chuan Jakoba fa hnam sawm leh hnam hnih zinga mi Juda thlah khan ala kal zel si a, hriatthiam har tak a ni ve thoa, kei paw'n ka chhut nasa thina ka hriatthiamna a la rei vak bik lo, Isua ngei pawh Juda hnam atanga piang Davida bulpui a ni tih kan hriaa, Lalte chanchinah Israel leh Juda in a rawn then leh bawk sia, a hnam ang zawng pawh khan Bejamina hnam pawh kha hnam 11 lai mai khan an do rawn vel ruai nen, hetah hian a chiang ta a, 2 Lalte tawp lamah khan Lalte hovin an bawhchhiatna avangin Pathianin Babulon a tiliana Lal Nebukadnezzara lal laiin a hnuaia mi Nebuzaradana chuan Jerusalem a nuai chimita Solomona Temple tihchhiat a nih mai bakah bungbel an la a, Bubulon salah an tang taa, saltang an kir leh hnuah chuan a chi a chi, hnam leh hnam angin an kal ta loa, Juda hnam tiin emaw Israel tiin emaw a sawi theih ta a. Hun hreawm hunah chuan hnam 12 aiawh Pathianin nuaikhat singli sangli sakawlh thuneihna hmunah rawng bawltur a lakchhuah thu kan hmu leh chauh a ni(Thup 7:4-7). Juda mite sawiloh theihloh a nih avangin ninawmin alang maitheia. Mahse, khawvel innghahna an nih miau avangin sawi a tula, Pathian hnam thlan an ni a. An luhluh tihvar nan chuan leilung piantirh ata hun hreawm vawr tawp(Great tribulation) an tuar a ngai dawn a chu chu Paula'n Israel mite chungah chawlawlna a thleng (Rom 11:25) a ti a, "Pathianin vawiin thlengin mutthlûkna thlarau a pe a, hmuh theihloh mitte hriat theih lohna bengte nen," a ti leha (Rom 11:8) Duet 29:4; Isaia 29:10; Sam 69:22;Rom 11:9 en bawk la) . Hei hi an Messia an duhloha an hnawl chhan chiah kha a nia, An Messia an hriat hun chu Antichrist rawn lan hunah a ni dawn chauh a ni. Jentaite famkimna: An tlukna avang khan Keini Jentailte hnenah chhandamna a thlengta zawk a ni Israel mite thîk tir nan(Rom 11:11). Chuvang chuan gentail(ringtu kohhran) mite tan liau liau hun thim tuar lovin vanah min lawr dawn a ni. Pre-tribulation rapture theory hi a dik viau a ni. Ka sawitum goal ber gentail famkimna(rapture) hi a page-ah a leng ta ngang lo.

SECOND COMING

Jula lal Uzia lal lai khan vawikhat chu lir a nghing thut mai a, thlabar takin a kâr ruamah an tlanbo a, a then chu an thi teuh ngei ang. Chutiang chu Zawlnei Zakaria'n Isua lo kallehna( second coming) huna thleng tur angin a sawi a, Isua chu ropui takin Olive tlang atanga chhuakin Chawimawi a ni a( tumkau ni kan tih kha), kha Olive tlangah ngei khan a ke a rawn nghat ang a, tlâng chu chhak leh thlang zawngin a laiah a phel ang a, ruam nasa tak a awm ang, a tiave hmar lamah a tiave chhim lamah, Uzia lal laia in tlanbo ang khan a ti a.. (zak 14:4,5) He Olive tlang hi Isua ke nghahna tur a nih avang a nih avangin, hmasang ata tawhin Thlanmualah an hmanga, hmani lawk pawh khan Nu pakhatin a pa ruang a han phum tur chu Arab hovin an lo suama, Car pawh an vawmchhiat sak vek nghe nghe kha, An sawi danin a tlâng mual zawng zawng chu mitthi ruang phumna in a khat vek an ti a ni.. Hindu hovin Yamuna leh Ganga lui kha sual tlenna leh chhandamna a an ngai ang deuh khan, he tlânga an inphum hian Chhandam an inring a nih a rinawm,, He he lai hmun a inphum si thlarau thiamloh changtur hi an van tam nasa dawn em ve le! BC hun laia tang tawha inphumna a ni si a,,. Juda intifing ho Isua Krawsa khengbettu te ho ngei pawh kha an tel ngei ang le.. A hmel pawh chu an hmu ngam ngût ang emaw chu le.. I awm hmun atang khan lo zeldin ve mai mai la,, Isua hmel i hmu ngam ang em? Tunlaiah Pathiana harh tharna emaw mihlim emaw Lalpa hman bîk hian eng thu nge an sawi? Kei ka hriat danah chuan TAWPNA atana inpeih a tul tawhzia a ni tlangpui vek mai.. Nang i ni ve em? Zawlnei Joela khan a sawi kha," in Fapate in fanuten ka thu an hril ang a, in putar ten mumangah an mang anga, in tlangvalten inlarna an hmu ang,"a lo tih tawh kha. Nî thimah a chang ang a thla thisenah a chang ang' (joel 2 : 28-30). Thuthlung Tharah, " Nî tihthimin a awm anga thla a êng tawh lovang a, Van tangin arsite alo tla ang a, Van thiltihtheihnate chu tinghîn a ni ang, (mt 24:29) a ti a.. I inah khan rukru alo kal dawn tih i hre lo a, hria lang chuan inring renin chem tum nen i vêng ang, chutiang chiah chu TUMAN alo kal hun tur an hriatloh avangin inring renga awm a tul a ni. Tunah ngei hian.. LALPA rawn kal hunah chuan Vânte nasa taka riin a boral ang a, thil bulte chu meia em ralin a awm tawh ang a, lei leh a chhûnga hnathawh awmte hi a kâng ral ang(2 Petera 3:10)... Pu Rokunga'n, " Sumdawngtuin a sum zawng zawng, Kalsan a tul tawh ang; Lo neituin a thawhrimna chawlhsan a tul tawh ang. Thuhriltu leh zaipawl zawng zawng anlo reh thuap tawh ang; Vanin khawvel a au vang a, Lal hmaa ding turin," a tih ang mai kha a ni dawn si a.. Hmangaih tu leh hmangaihte inthen a tul dawn si a. A rapthlang dawn vawng vawng mange, Hmeichhe thlabar au aw in mipa thinlung a dêng dawt ang hi, tunah pawh hetiang hi a ni a, chu last judgment hunah phei chuan eng ang tak ni ang maw. Mual hnenah " min delh rawh," kan ti ang tih a hlauhawm a, a then chuan an ti ngei ang, nuihsan tute an nih avangin... A chunga sawi ang khian Olive tlanga mitthi awm an chhuak ang a, Khawi hmuna mi pawh Mitthi thlan muala phum nilo te Ruang hlawm loha lo tawihral ta te leh Tui finrial mawng thlanmual thuk ber ber a, ruang awm zawng zawngte an rawn chhuak ang a, Misualte thawhlehna chu a van rapthlak dawn em! Nunna Bua hming ziah nilo te chu MEIDILAH an paih ang anga, (thup 20:13-15) nghaisakna mei khu chu chatuanin a chho ang a, chhun leh zan chawlh rêng a awm lovang," (thup 14: 11) Fimkhurna thuchah Isuan a sawi hi, ngaihthah ngam chi a nilo. Eng hunah pawh rukru alo kal thei.

I CHAN TUR HI A ROPUI A SIN (Short)

He khawvelah hian tap leh rumin hringnun kan hmang thina, tuman min hnem theih tawh lova engmah hian hlimna min thlen zo lo a, lungaihnaten min chim a chu tih hunah Vanram chanchin hian kan lungngaihna leh hrehawma atang chuan beiseina nung min siam fo thin a ni tiraw? Khup zawi tawhte thlamuanna pe tu a ni a. He khawvelah Kan hmangaih em em te kan thena, mual an liam a, kan rilru a na a, He leiah lah vawikhatmah kan hmu tawh dawn lova, chung hunahte pawh chuan min thlamuantu kan lungngaih lawma chantir tu chu VANRAM NGAIH HLA te a ni thin a nilawmni? 'Lallenna khawpui mawi ka thlen hun chuan sual thu neihnaten min chimphak tawh ngai lovang inelrelna awm lovin thihna ngei pawh chu a thi ve tawh ang' kan ti thin a, thihna ngei pawh a thih ve tawhna hmun tur chu thlen kan chak thin a. Ni eng pawh a awm tawh lo anga Lalpa ropuina chuan a en tawh ang(thup 21:23) chutianga nuam leh roui tur chu lo thlir chho ila. A NALH HLE ANG: Lunghlute, rangkachakte, etc. Mawi em em in a incheichhuai dawn a 'thil tenawm leh bawlhhlawh reng reng an lut lovang(thup 21:27). A cheina hmanrua turte: jaspi, krustal, sapphir, kalkidon,smaragdin, sardonuk, kruso, birul, krusopra etc. Heng ho hi lunghlu man tam chi rangkachak thianghlim a ni dawn a ni(thup 21-). VANRAM chang tura thawhrim a ngaihzia kan hria a. He khawvel sual hneh zet a kal tur a ni a. Thih leh natna awmlohna ringawt pawh lawmman VANRAM a nih tawh teh reng nen a tawk mai lo. LAWMMAN a la awm zui male. heng lawmman hi Kan Pathian hi hmu turin min la fuih bawk a. (Mt 5:12; 6:1; Lk 6:23, 35; 1 Kor 3:8-15; 9:17-18; Heb 10: 35; 11 :16; ll Pet 2:13; Thup 22:12 etc. Heng tah hian a chiang hle a, awihloh ngawt chu a fu lovang. A ropui a sin. LALLUKHUM a la awm ta deuh deuh hei zet hi chu Vanram i kal theihna Qualification khan a zir a ngai tawh ang. Mitin an thiltih angzel kha a ni dawn a (thup 22:12). LALLUKHUM ngawt pawh chi nga lai male. 1. Hnehtu lallukhum (1 kor 9:25-27) 2. Felna lallukhum(ll Tim 4:18) 3. Hlimna lallukhum( l Thes: 2:19,20) 4. Ropuina lallukhum (l Pet 5:1-4) 5. Nunna lallukhum( Jak 1:12) Sawisen a ni hlawm love. I chantur ropui zia hi ngaih tuah la hla siamtu chuan "Chatuan famkimna hun thlen hunin a van ropui dawn Krista zarah Riangvai chanhai hnehtu lian chan vohbik chawimawina LALLUKHUM changa kei ka ding ve tur chu" a ti hial a ni. Heng zawng zawng hi Piangthar tha viau pawh ni ila kan thih hma chuan kan hlauh thei tih hria ila. BERAMNO NUNNA Bua hmingziakte chantur a ni(thup 21:27). Thih thlenga rinawmlo te chuan VANRAM an chang lovang. RINAWMIN awm la i chang thung ang. Kan sawi seng lovang duh tawk tawh dawn ila. KAN CHAN TUR HI A ROPUI tih hriain theih tawpin ke i pen zel ang u. A tawp ber atan he hla hi BEISEINA NUNG NEN han sa vang vang mai teh "Dam chhungin i thawk thuai ang u, Sual leh buaina karah hian; Nakinah Lal Isua zarah, Kraun ropui kan chang tawh a ng a". Aw! lei Lallukhumte chuan chatuan ram an thleng lovang.

VIRGIN BIRTH (short)

Hmeichhe thianghlim mipa la pâwl loh(virgin) hi kan Bible kan chhiar chuan ka hmu nual maia, an chanvo pawh a ropui fu zel a ni. Israel fate Sinar thlaler atanga Jordan lui an pan dawn khan Midian ho nena Indona a lo thleng ta a, Mosia leh puithiam Eleazara chuan ruahmanna an siam a, Midian ho mipa naupang zawng zawng thah vek tur an ni a, hmeichhia mi pâwl tawh zawng zawng thah vek tur a ni bawk a, mi la pâwl loh chu an tana zuah vek tur a ni(Numbers 31:17,18) an mi thah an ruang khawìh avangin ni sarih chhung then thianghlim an nia, chuta an rallak chi hrang hrang zingah mipa la pâwl loh hmeichhia chu singthum sanghnih(32,000) lai an tling nghe nge a ni. Israel fate hruaitu Mosia te Josua te an awm loh hnuah chuan an buai zo ta a, Chi leh chi inkarah indona a lo thlenga hnam 11 in Benjamina hnam chu an beihrawn ta a, Bejamina hnam hmeichhiate thah chihmih anni ta a, Israel mite fanu an neih tir thei tawh si lo a, Jabes-Gilead ram a mi, mipa muttui tawh leh an fanau te an sat hlum veka, mipa la pâwl loh hmeichhe 400-chu Benjamin ho nupui atan an pe ta a ni(Roreltute 21:10,11) a remchan em avangin ka sawi kual ta duah a ni. Ka sawi tum leh ka post chhan tak chu Isua Krista kha Pathian fapa a ni tih a ni ber e.. Tunlai mi thiam pui pui Secular thinker te leh tunlaina hmanga Bible lip kual vel Modernism, Thiamna hmanga Bible zir Higher Critics, Liberalism ho hian 'Mari kha nula thianghlim nilovin mipa pâwl tawh ani' tiin an sawi nasa em ema,, Nula virgin a nilo an ti a ni. hetiang ho hi hman deuh khan ka thianpa nen kan bei nasa khawp maia, Isua an han nuihsawha, Mari ngei pawh tawng zahmawh tenawm tak taka an han ti chu rilru a na duh khawp mai. Khatiang group angahte khan kan thalaipui tam tak an awm si a, thlarau hruai kir lovin thlarau engzat tak hruaibo vang maw ka ti thin.. An reasoning pek reng reng hi a dik vel thlupin a hriata, zawi zawia thanglian chi a ni sia, Theory of Fvolution pawh Bible kalh tak zawi zawia lo thanglian a nih kha.. Fimkhur a tul khawp mai. 'Khawvel finin a zo lo ve' ti leh tawp mai ang, Science thiamna hi a ropuia Pathian thu hi a nemnghet zel tur a nih tehlul nen, mahse a ni lo lamah kan peng ta tlat hlawm a. Science thiamna danah chuan Chromosome mipa chi Y leh hmeichhe chi X a inbelhbawm chuan mihring thar alo siam ngeia, a bâk thil erawh hriatthiam phak rualoha ropui nula virgin Chhul chhunga Thlarau Thianghlimin nau a paitir hi a ni. A postles Creed-ah chuan, "A ni chu Thlarau Thianghlimin a paitira, A nûlat laiin Marin a hringa," (K.H.B 551) tiin kan hmua a ni. Birth Philosophy leh a behbawm Nu chhul chhunga naute insiam dan hi a ngaihnawmin ropui ka tih berte zing a mi a ni. Pathian hi a ropui ema, Mipa chi telloa rawn Insiam hi khawvel finna hian a hmu phat tlat lo a ni. Josefa nen an inhuala, an inpâwl hmain Thlarau Thianghlimin a paitir tih an hre ta a (Mt 1:18) tiin ka hmu a, Luka ziakah chuan Nula Thianghlim Davida thlah a mi, Josefa nupui hual Mari pum chhungah a awm thu kan hmu bawk (Luka 1:26,27) Thupuan 5:5-ah chuan " Sakeibaknei, juda hnam a mi, Davida Bulpui khan lehkhabu chu hawng tur leh a chhinchhiahna pasarih phelh turin a hneh ta," a van ropui em! A kimchang takin sawi tawh lo ila, Zawlnei tên an sawi chu a rawn lang ta a ni..Mari nula thianghlim lak atanga min chhandamtu Isua piang ( virgin birth) hi pawm hmak mai tur a ni. Chhui zau vak ka tumloh avangin a kimchang lo maithei e. Bible hi Pathian thawkkhum diklo theilo tia pawm mai hi a tula, "Lei leh van a ral anga ka thu erawh a ral lovang," tiin Isua ngeiin a sawi si a, fundamentalist tak pawha rinhlehna thlipui a lo tleh hunah kan dinngheh a tul tak zet a ni. Heng thil hi a ropui ema, Thlarau khawvela rimawite leh van tawngte'n an puang seng si lo a.

DAM CHHÛNG NÎ

Tawi tlâng mawi tak mai, ni tla turin a chhun en phût mai chu chiang takin lang thei a, a chung zâwnah chuan chhum hlawm var tha tak mai invial tup tup chu ka thlir renga, a mawi khawp mai. Chu chhum var hlawm tha tak mai chu thlang lam hawiin a rawn chhuk thla zela, mat(lui) kam phaizawl chu a rawn zawh phei zela, a tira hlawm tha tak mai pawh chu a darhsarh tial tiala kâr lovah chuan Serchhip phaizawl ruam rai dap maiah chuan a darhsarh zo ta a, hmuh tur a awm ta lo. A rawn lan tantirh atanga a ral chhung inkar chu reilo tak, thingpui sen hâng in chhung chauh mai a ni. Ka ngaihtuah chhunzawm zel a, hei tak mai hi Bible in , "Naktukah chuan eng nge lo awm dawn in hre si lo. In nunna chu eng nge ni? Chhûm rei lo tê lo langa, ral leh ang mai thin ang hi a ni si a," tiin alo sawia, "Kan dam chhung kumte chu kum sawmsarih a ni a, chakna avangin kum sawmriat pawh a ni thei e, nimahsela, a reina chu thawhrimna leh lungngaihna mai a ni, a ral thuaia keini pawh kan thlawk bo thin a nih hi," a ti leha, chakna avangin kum 80 tiin a rawn sawi a, he kum bithliah hi chu mi hrisel tha chuan a pel fo a, Genesis lamah 6:3-ah chuan thu thlun zawk chu kum 120-a nia a, hei hi chu tunlai khawvela mi hrisel tha leh damrei tak takte hian an pel meuhlo thung a ni. Heng kum te hi, lehlam taka han thlir chuan kum rei tak a ni tho mai e. Damlo taksa damni hmel rêng hmu lo tan chuan rei tak a ni. An tan chuan thih leh nat awm tawhlohna hmuna kal vat vat mai chu thil duhawm leh chakawm ber a ni ngei ang. A thente chu vanglai nun an hmang dawn chauha thihna kut vawtin a nuai zuia, "Hmeichhe hrin tawh phawt chu reilo tê dam, buaina a khat a ni. Pangpar angin a lo chhuaka, a vuai leh a, Hlimthla angin a thlawk bo va, a awm hlen lo," tiin a sawi a. Mihring dinhmun chu heta tang hian a lang leh a," Mi zawng zawng hlobet ang an ni a, An ropuina zawng zawng pawh Hlobet par ang a ni. Hlobet chu a vuaia, A par chu a tla a," tiin a lo sawi leh bawk a ni. Dam chhung ni rei loh thu chu a chiang thawkhat viaua, kan hun tawn zel hi chhiar thiam a tul takzeta, a harsa lai a ni bawk si a, mimal tin te hi zawhna inzawt ta theuh ila, mahni tawn ang angah pawh sawi tur neilo hi chu kan awm kher lo vang. A chung lamah khian kan hmu nuala, rei lo te dam, buaina a khat kan ni tih hi, a diklo tihrual a ni tlat lo a. Chu hun kan neih chu a thenin âm taka hman loh hlau vin, an sum neih ang ang an hmang rala, a tawpah mahni taksa ngei pawh chu tihchinpen a lo ni leh ta zela, a buai hian a buai nuaih mai, a then te chu an dam chhung hian natna khirhkhan tak tuarin hrehawm takin hun leh ni an hmang vea, khuarel thuhmun tak mai hi, Mihring taka rit tak hriatthiam phak loh khawpa hun harsa a ni fo thin. Beiseina rêng a awm thei tawh lo, chu beiseina pawh chuan beidawnna ruamah a hruai lût zel a, natna te thihna te pawh hian tumah a hlauh loa, ngamloh a nei bawk hek lo, nausen atanga putar thlengin a thuhnuaiah a dah vek bawka, thiamna finna in a chelh ding zo mawlhlo a nih hi, "finna a pun poh leh buaina a tama, hriatna a pun poh leh manganna a pung," Bible in a tih hi a nî têlin a dikna a lang tual tual zel bawk a. Engti kawng zawng pawha han ngaihtuah pawh hian, a buai nuaih ringawt mai hian a hriat thin, khaunu thil duan dan hi a mak ema, mihringin damchhunga a hriat phakloh inphum sî, hailan rualloh tam tak a awm vei rawl nen, a thenin hlimna an zawnga lungngaihna khurah an tlu lut leha, a then environment-in a zir loh avang te pawh a ni ang, dam chhung chu chhiatna hlir maiin a tuama, mi fel leh mi dik kan tih ngei pawh chu an hmuingil leh chuang hauhloa, mi pamham tak leh Pathian thu ngaihsak vak lo, khawtlanga mi hnawksak te an hmuingil ve leh hlauh thung maia, a thenin an sualnaah thiam changin an awm leh hlauha, pawi sawi lo te'n an tawrh chang a awm leh fo thin. Heng zawng zawng hi uluk taka ngaihtuah chuan lungawina hi khawvelah hian a awm tlat lo a ni.. A pawimawh ber mai chu, DAM CHHÛNG NI chhiar thiam hi a ni. Chhiar thiam lah chu a har em ema, thil awlai lo ber te zinga mi a ni ngei ang. Hla phuah thiam tak mai Pu P.S Chongthu chuan mawi tak maiin a rawn her rema, "Kan dam chhung, kan dam lai ni, Chhiar dan min hrilh ve la, Finna thinlung neih phah hial nan,' "Zawhtluang tui ang a dam nâng, Piallei ram dai mah se, Khuanu lung tilawm lêng la; Rauthla lêng vâng sângah maw Ngur nun a chan ve nan, Nitin lawm rawh a sakhming hlu," tiin fiah felfai takin a rawn sawi a. He dam chhung ni hi entik ni-ah emaw chuan a lo la ral ngei ang, chu mi hma chuan Pathian duhzawnga awma, harsa ti chung pawha amah hnaih tlat a ngaia, nitin tawngtai chunga amah kan dawr a tul a ni.. He dam chhung ni chhiar dan tha ber chu ISUA neih hi a ni si a. Bible châng lak chhuah tak(rifer) tarlang ila; (Joba 14:1,2; Sam90:1-10; Jakoba 4:14; 1 Petera 1:24; Thuhriltu 1:18 )

Monday, 26 January 2015

CHHUANTUR RÊNG KA NEI LO

khawvelah hian chhuantur ka nei ve lo a, sum leh pai chhuantur ka nei hek lo. Hman deuha ka sawi thawi ang deuh khan, ka vawk chaw chhumna In ah chuan ka nei ve a, chu pawh ka bêl neih dang aiin a lian a, a chhuanawm ve deuh a, a langsar tham ve deuh hlek a ni. A lansarh chhan pawh a rawng a dum bîk vang mai a nia, chu chauh chu a ni, chhuantur langsar tham deuh hlek ka neih ve chu. :-D A chang hi chuan beidawnna tuilianin min vur hlup hlup a, rinhlelhna chhumpui chuan min kiansan hek lo, lungngaihna ruahpui chuan ka dârahte, ka lûah te min dêng ve fo thin, "Mihring remruatna chuan sa remruatna pawh a tluklo," tiin Bible in a lo sawi a, a dik khawp mai, a dik i tih ve ngei pawh ka ring. Nie, beiseina sáng tak nen planning han ruahman thin mah ila, kan thu lohzia chu a lo langa hlawhchhamna chuan mihringte min umzui awn awna, a tihngaihna aváng hle Bible in khuarel thuhmun mihring chunga thleng a sawi hi zawng a dik ngang mai, chu thil chu hman thiam a ngaia hringnun tawlailir khalh ngil ngai an tih thin tak hi niin ka hria, Bible kan en chuan Israel lal fing tak mai Solomona'n thliar hran a tum vea mahse a thei lo, "In tlansiakna hmunah michak an hlawhtling chuang lo va, Indona hmunah mihuai an hlawhtling chuang hek lo, mi fingin ei tur a hmu bîk lo," tiin makti fahranin alo sawi ve bawka. Thil ropui tak tak khawvela awmte hi ka ngaihtuaha, Solomona bawkin a sawia 'Lalpa chuan heng zawng zawng hi finna hmanga a siam vek a ni,' a ti mai, a ropui khawp mai, chu hmunah chuan ka chanvo ka thlira ka hmu lo a, a then chuan khawvelah hian chhuantur an ngah hlea, in leh lo ropui tak tak nen car changkang tak tak an nei a, an lei tasa chu lei hnuaiah tawihral mahse an thlân lung leh an chanvo leia awmte chu chhuan tham a tling tho tho mai, tiin ka thlir ve fo thin. Khawvelah hian chhuan tur chu ka nei lo a, ka neilo takzet a ni. A diklohna sawi tur lah ka hre chuang hek lo. Hetia mi tlaktlailo ber leh rethei tak nia ka inhriat lai hian ka Lalpa thihna Kraws(cross) ka ena he thil hi ka hmu fiah ta a. Isua khawvelah a lenlai khan in leh lo zu nei miahloa, kei chu mut lumna in ka neia, changkangin ropui lo hle mahse, lo thi pawh ni ila ka ruang chungah min lainattutur thenrual tha ka nei a, Paula tawngkam takin, " tehkhin thamah ka ruat si lo." Amah Isua ngei pawh Isaia sawi dan takin lungngaihna hre thei leh natna hre mi kha a ni ve miau a, he thu a sawi hian a nui sáng(smile) in ka ring lemlo, "Sihalte'n kua an neia, chunglêng savate'n bu an nei, mihring fapa erawh chuan lunghahna hmun a nei lo," tiin a sawia, a lungngai ve viau ang tih a hriat, misualte kutah a thi dawn tih lah a hai der si lo.. Sihal te meuh pawh a pûkah te an chêng a, sava te ngei pawh chu thingbukah bu an nei a ni. A ni erawh chuan in lehlo pawh a neiloa, a mihring thil tak phei chuan amah anga chhuantur neilo hi kan awm kher lo vang. Thenrual tha nei mumal lovin dawta sual tinrenga hêk a ni si a. A vahvaihna Judai ram kha tawk rawh se.. Chu thil ka ngaihtuah chuan a ropui ka ti a. Ka tê vawng vawng a ni. Kan tana a inpêkna hi a van rapui em! Tin, mihring anga lo awmin inngaitlawm a, thi khawp hiala thuzawmin a lo awm ta a, krawsa thihna ngei chu. Duh nise, "inti dam lam, keini pawh min tidam ta che," an tih lai khan intidam thei a ni a, Mahse, Pa thu chu a lo zawm a, a ti famkim ta si a. CHHUANTUR AWMCHHUN CHU:- Pu R.L Kâmlala hla phuah angin," Ranthlêng leh thing ânchhe dawng leh Vana lallukhawm a inzawm," chu thil chu a ni ropui chu. He hla phuahtu thlaraua khat hian a hmu thuiin a sawi chhuak thiam khawp mai,, nun kan neih theihnana a lo kal vawikhatna (first coming- Ranthlêng) leh Krawsa misual boral mai tur thiam kan channa leh Jerusalem thara Lallukhum mawi tak chang thei tura min dahna hi a ni chhuan tham awm chu. Kraws thu chu khawvel mite tan âtna a nih miau avangin mi neinung leh khawvela miropui leh mifing ber berte neih loh leh hriatthiam phakloh a ni tlat a ni.. A tlawm em a ni e. He lai Chanchin Tha thu hi thuhriltu ropui DL Moody-a khan ropui a ti tawp thei lo a,"Ka thil hriat zawng zawngah chanchin tha hi a th bera, chuvangin, thil ka sawi dawn a nih chuan,'Chanchin Tha,' hi ka sawi tam ber tur a ni," tiin a lo sawi ve bawk a. Paula chuan,"Kei erawh chuan kan Lalpa Isua Krista kraws lo chu ka chhuan loh tûrzia mai chu, chumi zârah chuan khawvêl hi ka tan khen behin a awm ta, kei pawh khawvêl tan khen behin ka awm ta a ni," a ti a. A van ropui ngai em! Chu Kraws chu a ni ka chhuantur awm chhun chu. Chaklo chung chung pawha a hnungzui hi leiah pawh a nuam a ni a, Vanah phei chuan engtiang tak ni ang maw.. "Chatuan famkimna hmun thlen hunin, A va ropui dâwn Krista zârah! Riangvai, chahai hehtu lian chan, Vohbîk, chawimawina lallukhum Changa kei ka ding ve tur chu."

Saturday, 24 January 2015

NAZARET ISUA A KAL A NI

(Luka 18:37) 'Engvangin nge mipuite chu' tih hla kha a ni. Kum 1863-64 khan New Jersey bialah harhna ropui tak a thleng a, Thu hrilhtu R.G. Pardee-a'n thu a sawi a, a thupui chu 'NAZARET ISUA A KAL A NI' tih hi a ni. Ngaithlatute rilru chu a zawihmin der a, chu sermon chuan an rilru a khawih ta hle a, an zing a mi Nula Emma Cambell-i chuan he hla chuai tawh ngailo tur hi a lo phuah phah ta a ni. Vawikhat chu Sipai Pakhat zan len chhuah phalna pek a ni a, hlawh tlem an pe bawk a, A nupui hlawh laksakin Inkhelhna (Gambling House) a pan a, Talbooth Biak Inah inkhawmna an lo nei a, he sipai hi zaimi a ni a, hla pakhat chauh ngaihthlak tumin a lut ve ta a, DL. MOODY-a'n 'THISEN THU' a lo sawi lai a ni a, sermon chu a tawp ta a, he hla hi an han sata a, ' A TLAI LU TA, A TLAI LU TA' tih lai chuan a thinglung chu a sawinghing tlat mai a ni. Inkhelhna hmuna kal ta lo chuan a haw ta a, hmel pangngai pu-a harh tak a lo haw ta mai a Nupui-in a hmu chu mak a ti ta em em mai a. A ni lah chuan a pawisa ken chu dawhkanah a dah a. Han muhil mai thei rual a nilo. ISUA tawk tura inpeih a ngai si a, ' A tlai lu ta, a tlai luta,' tih chu a bengah a cham reng mai si a, Johana 3:16 chu fiah takin a thinlungah a lo lang ta a. Chu mi ni atang chuan Isua Krista neitu a lo nita a ni. Pu Moody-a leh Pu Sankey-a te khan rawngbawlnaah he hla hi an sa ngun hle a, pakhata a sermona pakhat a zai bawk a, mipuite rilruah hei hi a lang thin. "Elisa chuan thil lo awm tur a sawi hmain tingtang tum thiam an ko hmasa a, tin, sipai rualte chu rimawiin a awih hnu chuan Lalpa kut chu a chungah a awmta a" ( ll Lalte 3:15) tih ang deuh khan rawng an bawl a, "Engvangin nge mipuite chu, Hmanhmawh takin an lo kal khawm, kawtthlerah leh daiahte pawh Chhiar senloh unauten an zui" Lal Isua mipui ten an zui a, an thlarau damna an hmu ang khan he mite thian dun pawh hi chutiang khawp chuan mipuiin a bawma chhandamna lawmawm tak an neih phah thin a ni. Roby Chapel-a Youngmen's Menting-a thawk tleirawl pakhat chuan heti hian a sawi a, Pu Sankey-a'n he hla a sak lai tak ' a tlai lu ta' a tih lai tak hian Isua neilo te tan inchhir a sawt tawh dawn silo va, tih thu chu a thinlungah a cham ta a, ka thinglung chhungril berah AMAH chu ka la lut ta a ni' tiin a sawi. Edinburgh-a Pu Moody-a te rawngbawl laiin, putar kum 70 ni ngei tawh tur hi a thingthi a, naupang tah takin a tap ta hawm hawm mai a. 'Nizan thleng khan ka thlarau tan ka lo fimkhur lo em a ni. ka thlaphang si a, ka muhil theilo a ni. 'NAZARET ISUA' a kal a ni tih hi ka rilruah a reh thei silo. Tunah chhandam ka nih loh chuan chhandam ka ni ngai tawh dawn lo a ni si a" a ti hlawl mai a ni. Heng hla tha tak te hian hna a thawh a mitam tak Krista neilo tuten an hlasak ri an hriat avangin isua an lo nei fo thin a ni. Kan tan PATHIANIN Huntha min pe a, Thuhriltuten thu an sawi a, kan awih tha duh lo a, kan hma hun tur kan sawi theilo Engtikah nge i thih dawn?? Kan thlarau tan hian kan fimkhur chiah em?? A nilo lama peng thin kan nih pawn Pathianin hun tha min pek lai hian i pan ang u! I tan a HUN RUAT kha i bawh pelh palh a nge.. Mn sawm lai hian i pan vat ang u.. "Inpeih lote inpeih a hun, Sual tihchah pawh a hun ta a; Kan tan khua a lo tlai hma hian, Hnung lam paiha hma lam umin; Tawngtai leh PIANTHAR a hun ta, 'NZARET ISUA A KAL LAI HIAN'"...

A VAN ROPUI TAK EM!

Thu leh hla thiam tak tak ten siamtu ropui zia an lo ziak kûr dup a, Sap hla ropui ka tih ém ém,"The flowers the sunset the trees," tih hla Jim reevesa'n a rawn sa luah luah mai a, a aw nalh mai piahlamah a thu ropui tak mai chu mi khûk lai a khu ve loin ka'n phûl hluaia, ka'n tui tlaikhawhnu ve leh a. He hla phuahtu hian a phuah ropui ka ti thin Rose kuhmum mawi tak mai leh rimtui ém ém mai te chu lei mihringte siam a ni mailo, hetiang siam tur hian mihringin finna a neilo a, Pathianin duhtaka a siam a ropuizia puannan a hman thu a rawn sawi a, Mizo thu leh hla thiamten Fartuah leh Vau an lo chham kûrdup ang deuh hian Sap ram thin hmingthang a'n rawn phawrh a, tihian a sawi zel a, Dodwood, Woak, Willow tree ten a siamtu fakin parfung an rawn chhuah a, a par velah te chuan rannung chi hrang hrang an thlawk nauh nauh a, Dogwood tree phei chu Isua khehnbeh nana hman a ni a, Krawsa a tuar lai min hriattir e a ti a(Dogwood hi Sidar kan tih nen hian thuhmun a nih hmel) thilsiam rawng chi hrang hranga chei mawite chu a thlir kual zel a, Kan Pathian chauhlo chuan tudang mahin an siam theilo,' Each page in the Bible is true," a ti hial rêng a ni. A hmuhhmaih hauhloh chu thingkung ropui leh pangpar chi hrang hrang ten siamtu an fak a, chumai a nilo, Ni tla tur a rawn êng sen no ruih mai a, a zung inthen phak maite chuan tlângpang te a rawn chhun no nghalh maite chu a hmuhhmaih lova, siamtu hi a van ropui tak em! a ti tawl mai. Tunlai chhanah chuan hmakhwsâng a ni tawh ang. Scientist ropui Lal Davida khan fiah tak leh chiang takin kan Holly Bible ah hian alo tial chhuai tawh bawk a, Asi tam chin a chhiar a; an hming a vuah theuh hlawm a(sam 147-4) Tuifinriat chhunga awmte , leihnuaia awm chite thingler a awmte chu a rawn sawi dan dan a, chu mai chu a nilo, vân lam boruak zaupui maiah chuan Arsi chhiarsen loh tam tak an awm a, heng te hi Lal Divida khan a hmu a,'ka haúin' a thlir ka ring. I vân, i kutchhuakte, Thla leh arsi i ruathote khi, ka ngaihtuah châng chuan, Mihring hi eng nge maw a niha, i hriat reng thin ni? Mihring fapa pawh hi eng enge maw a niha, i kan thin ni? Ka ti thin(sam 8:3,4)" a ti hial a nih kha. Davida chuan a hrefiah em a, 'Finnain i siam vek a ni. Leilung hi i hausaknain a khat a nih hi' a ti a. Sam 140+ kan chhiar chhoh zel chuan thilsiam chi hrang hrang tawng theilo tlângte leh thla leh arsi zawng zawngte hnenah chuan,'Lalpa chu fak rawh u' a ti mawlh mawlh mai a ni.. Philosopher ropui Joba leh a thian pathumte leh Solomonate, Davida te hian Pathian finzia leh ropuizia chu an chelhlo hle a, mak an ti zawk a ni. Pathianin Joba hnenah thawngaleivir hmanga, a biak khan zawhna khirhkhân lutuk a zawh khan tihvak ngaihna a hrelo 'ka kâ ka hup mai a ni' a ti hmiah mai a ni. Lal ropui Solomona meuh pawh ram tuktinpar pakhat tluk pawh hian cheiin a awmlo a ti hial a ni. Chunglêng sava ten buh an tuh lo a, an ât hek lo an seng bawklo Pathianin a chawm vek si te hi! A ropui mange. Pathian remruat leh a thiltih a hmuh khan Davida chuan,'A sâng êm a ka phak lo a ni,' a ti leh tawl mai a ni.. Siamtu hi a van ropui tak em! Ka'n zeptel leh duh hram chu a thilsiam zinga mak dangdai tak pakhat chu Leviathan hi a ni Joba 41-ah chipchiar takin a rawn sawi a, a chungah kutthlak tum teh i beihdan tur ngaihtuah rawh i ti leh tawh ngai lovang! a ti leh hmiaha, thîrte chu buhpâwl ang lek ah a ngai a, a mitte chu khawfîngchat ang rû mai a ni. A rapthla fu ang. Davida chuan," sawtah sawn Lawnpuite a kal saw, sawtah sawn Leviathan a awm, a chhunga inkhêl tura i siam chu," a ti a. Zawlnei Isaia chuan Dragon ang mai a nih thu a sawi a. Scientist te hian anla prove hauhlo, kan Bible ah hian an la prove loh sawitur tam tak a awm, Vision nei pakhat chuan Leviathan hi a hmu a, khawvel tawp dawna rawn la chhuak tur niin a sawi a, tribulation hunah te chuan ala rawn chhuak mahna.. Geologist- ten leilung leh a chhunga thil an zir a, Pathian ropuizia an hmuchhuak zel a, chutiang bawkin, Archeologist/Historian ten thil hlui chanchin an chhuinaah Siamtu thilduan ropui tak hi an la hriat belh zel a ni. Lalpa thingte chu a tlai thin, Lebanon tlanga sidar thing a phunate chu. Chutah chuan savaten bu an chhep thin. Vacha erawh chu fâr thingte chu a in a ni. Tlângsangte chu Sathâr tân a ni a, Lungpuite chu zazupui tan inhumhimna a ni(Sam 104:16-18) he lai thu te hi a van ropui tak em! Sathârte hi khâmpânga khawsa tura din an ni bawk a, "khâmah an zuangthla a, pûkah an in binlût zak zak thei e," an tih chu! Thingzung thlâr phena zûva chettlatna hmuh chang te hian Siamtu ropuizia ka hre chhuak thin. Rome 8:28 ah chuan thilsiam zawng zawngte Vanramah an luh tur thu kan hmu a, a ropui ber Mihringte hi kan lût kim ve ang em? tih hi ngaituah mai mai ta ila. "Lêntupui leh tukram phûllên fan chângin,Sîrva zaimawiten sâng thingtin awi e, Khua chuan ila tlângsâng tinreng atangin, damte'n luange, lui leh thlifim nuam te".. PATHIAN HI A VAN ROPUI TAK EM!